Vrouwen in de Nederlandse regering
De participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt neemt sinds de jaren ´60 in hoog tempo toe. Het groeiende aantal vrouwen die hoogopgeleid is en carrière wil maken werkt ook door in de Nederlandse politiek. Met uitzondering van kleine fluctuaties is het aantal vrouwen in de Tweede Kamer en in de regering sinds het eerste vrouwelijke parlementslid in 1918 blijven stijgen.
Bij de grondwetswijziging in 1917 werd het algemeen kiesrecht ingevoerd en hierdoor mochten vrouwen niet alleen stemmen, maar zich ook verkiesbaar stellen. Bij de verkiezingen het jaar daarop werd Suze Groeneweg van de SDAP het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid in Nederland. Krap veertig jaar later werd Marga Klompé van de Katholieke Volkspartij (KV) niet alleen de eerste vrouwelijke minister van Nederland, maar was zij ook de eerste vrouw die minister van Staat werd. De enige andere vrouw die de speciale functie van minister van Staat kreeg was oud-minister Els Borst (D66) in 2012.
Hieronder volgen een paar in het oog springende voorbeelden van vrouwelijke ministers in de Nederlandse regering.
Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!
Marga Klompé
De scheikundige Klompé zat tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet en werd onmiddellijk na de oorlog politiek actief. Namens de KVP ging Klompé in 1948 de Kamer in. Ondanks haar inzet voor diverse vrouwenorganisaties was Klompé afkerig van feminisme. Volgens Klompé waren vrouwen vanzelfsprekend even kundig als mannen en was het niet nodig om dit door provocerende acties te bewijzen. Als minister werd zij vanaf 1956 verantwoordelijk voor het kleine en relatief nieuwe ministerie van Maatschappelijk Werk. Een van de belangrijkste beslissingen die Klompé als minister maakte was het invoeren van Algemene Bijstandswet in 1963.
Neelie Kroes
Europees Commissaris Neelie Kroes (VVD) was tijdens Lubbers I en Lubbers II (1982-1989) minister van Verkeer en Waterstaat. Kroes stond bekend als harde werker en was onder meer verantwoordelijk voor de maximum snelheidsverhoging van 100 naar 120 kilometer per uur op de Nederlandse snelwegen. Een van haar belangrijkste besluiten was de start van de bouw van de Betuwelijn, die Kroes als onmisbaar voor de toekomstige Nederlandse handel zag.
Hedy d'Ancona
In het langstzittende naoorlogse kabinet Lubbers III (1989-1994) was de feminste Hedy d’Ancona (PVDA) minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur. D’Ancona heeft tijdens haar loopbaan vele soorten functies gehad waaronder directeur van Centrum Beleidsadviserend Onderzoek samen met opiniepeiler Maurice de Hond, televisieproducer bij de VARA en verschillende politieke functies. Haar affiniteit met de vrouwenemancipatie bleek onder meer uit haar actiegroep Man-Vrouw-Maatschappij (MVM) en het hoofdredacteurschap bij het feministische vrouwenblad Opzij (1972). Gedurende haar werk als minister zorgde d’Ancona voor privatisering van een zestiental rijksmusea en verruimt de mogelijkheden wat betreft bejaardenzorg voor gemeentes.
Els Borst
Borst was minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in twee kabinetten Kok (1994-2002) en nam in deze periode een aantal controversiële besluiten aangaande medisch-ethische kwesties. Zo was ze verantwoordelijk voor de euthanasiewet, de donorverklaring en het tabaksverbod voor kinderen onder de zestien. Ook kwam Borst in opspraak door de afhandeling van de gezondheidsklachten van slachtoffers en hulpverleners bij de Bijlmerramp en haar uitspraken over de euthanasiewet stuitten vele christenen tegen de borst.
Annemarie Jorritsma
Annemarie Jorritsma (VVD) heeft twee ministersposten vervuld in de twee opeenvolgende kabinetten Kok (1994-2002). In de eerste regeerperiode was zij minister van Verkeer en Waterstaat en in de tweede periode was zij naast minister van Economische zaken ook de vicepremier. Na haar jaren in de landelijke politiek werd Jorritsma in 2003 aangewezen als interim-burgemeester van Delfzijl en daarna als burgemeester van Almere. Tijdens haar politieke carrière is Jorritsma verschillende keren in opspraak geraakt. In 2002 als minister vanwege haar relaties met bouwbedrijf Koop Tjuchem, die een belangrijke rol speelde in het bouwfraudeschandaal, en in 2006 als burgemeester omdat zij geen gemeentelijke vergunning bezat voor het oppompen van water onder haar woning in Almere.
Verdere emancipatie
Wat betreft de vrouwenemancipatie binnen de Nederlandse regering kan men bijna met de omstreden woorden van Borst spreken: ´Het is volbracht´. Maar met de nadruk op ´bijna´. Haast de helft van de ministersposten in kabinet Rutte III wordt inmiddels bezet door een vrouw, of dit ook het geval gaat zijn in het komende kabinet zullen we weten na de verkiezingen en de daaropvolgende formatie.
