De mens heeft de dodo tot de laatste vogel opgegeten

De dodo, die in de vroege 16e eeuw voor het eerst door westerse kolonisten ontdekt werd, is waarschijnlijk de bekendste uitgestorven vogel die er bestaan heeft. Het idee dat de mens deze vogel tot aan het laatste exemplaar heeft uitgeroeid om op te eten, is wijdverspreid. Maar klopt dit wel?

De dodo leefde op het kleine eiland Mauritius. Portugese kolonisten waren in 1506 voor het eerst op dit eiland voor de oostkust van Afrika aangekomen. Nederlandse kolonisten volgden hun voorbeeld aan het einde van de 16e eeuw. In 1598 koloniseerden zij het eiland. Het was tot dan toe onbewoond. In hetzelfde jaar maakten ze voor het eerst melding van het bestaan van de dodo. Het was voor de Nederlanders een vreemde vogel. De vogel kon niet vliegen en stond rechtop. De eerste Nederlanders die het beest beschreven vonden de dodo nog het meest op een duif of een zwaan lijken.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

De eerste ontmoeting met de dodo

De uitgehongerde Nederlandse zeevaarders die Mauritius bereikten stortten zich meteen op de dieren om ze op te eten. Ook de huisdieren die de Nederlanders hadden meegenomen, zoals honden, stortten zich op de beesten. De smaak van het dier viel echter tegen, het vlees bleek erg taai. Daarom kreeg het dier van de Nederlandse zeevaarders de naam ‘walghvogel’. De dodo was erg gemakkelijk te vangen. Op Mauritius waren geen roofdieren aanwezig, waardoor de vogel totaal niet bang voor mensen was. Het zat de dodo dus niet mee. Hij kon niet vliegen, was niet bang voor mensen en maakte nesten op de grond. Er werd dan ook beschreven hoe gemakkelijk de dieren met de hand te vangen waren.

Een vreemde vogel

Voor de Europese kolonisten was de dodo door zijn vreemde uiterlijk een interessante vogel om mee naar Europa te verschepen. Het is niet bekend hoeveel dodo’s er levend in Europa zijn aangekomen, maar er zijn beschrijvingen bekend van Engelsen die een dodo in eigen land gezien hebben. Ook zijn er in Europa schilderijen van de dodo gemaakt. Vermoedelijk is er in Amsterdam in 1626 een levende dodo te zien geweest. Ondertussen werd de vogel langzaam maar zeker steeds zeldzamer op Mauritius. De Nederlanders kapten de bomen op het eiland om er suikerriet te kunnen planten en aangezien de dodo een bosvogel was, werd het voor de dodo steeds moeilijker om in leven te blijven.

Het uitsterven van de dodo

Het is niet duidelijk wanneer de dodo precies is uitgestorven. Algemeen wordt aangenomen dat dit aan het einde van de 17e eeuw gebeurde. De laatste dodo werd in verschillende bronnen beschreven en het is onduidelijk of de laatste vogel in 1669, 1674 of 1681 is gezien. In deze jaren is er nog melding gemaakt van een dodo op Mauritius, maar het is de vraag welke beschrijving het meest betrouwbaar is. De mens heeft zich overigens tot in de 19e eeuw niet gerealiseerd dat de dodo uitgestorven was. Het uitsterven van een diersoort was nog nooit eerder geconstateerd en werd om die reden voor onmogelijk gehouden. Er bleven ook nog meer dan honderd jaar berichten verschijnen over levende dodo’s, maar waarschijnlijk berustten deze berichten op fantasie.

Reden voor het uitsterven

Over het uitsterven van de dodo zijn veel dingen onduidelijk. Lang is gedacht dat de mens de dodo is blijven eten, maar omdat het vlees helemaal niet lekker was, is deze kans klein. Bij nieuw archeologisch onderzoek zijn er tussen menselijk afval op Mauritius nooit botten van dodo’s gevonden, wel van veel andere diersoorten. De meest waarschijnlijke aanname is nu dat de dodo helemaal niet door menselijke consumptie is uitgestorven, maar op een indirecte manier door toedoen van de mens uitstierf. Ontbossing, het introduceren van andere dieren op het eiland, en de beperkte grootte van Mauritius speelden waarschijnlijk een belangrijkere rol.