Bloeiperiode van de Myceense beschaving

"Het onderzoek vormt een echte uitdaging en we doen er alles aan om een zorgvuldig beeld te vormen van de oorspronkelijke situatie."

Aldus seismoloog Klaus G. Hinzen, die bij de ruïnes van de Myceense stad Tyrins een onderzoek leidt naar de hoofdoorzaak voor het verdwijnen van de Myceense beschaving. Tot op de dag van vandaag is deze oorzaak een mysterie. Het project onderzoekt of een aardbeving verantwoordelijk kan zijn geweest voor de teloorgang van de Myceense beschaving, één van de belangrijkste culturen in het oude Griekenland.

Vanaf 2000 voor Christus vielen Indo-Europese stammen vanuit Klein-Azië en de Balkan het noorden van Griekenland binnen. Zij vermengden zich in zowel cultureel als sociaal opzicht met de inheemse bevolking, hoewel er feitelijk sprake was van onderwerping. Zo drongen de Achaeërs door tot het schiereiland Peloponnesos, eigenden zich veel macht toe en stichtten verscheidene steden zoals Mycene, Pylos en Tyrins. Deze vestigingen maakten tussen 1400 en 1200 voor Christus een bloeiperiode door en met name Mycene ontwikkelde zich als ‘naamgever’ van deze Griekse beschaving tot een belangrijk machtscentrum.

De Myceneërs hadden het gebruik om kolossale forten te bouwen op hoger gelegen locaties. Zo werd ook in Tyrins een reusachtig paleis opgetrokken op een heuvel, met verdedigingsmuren die zo dik waren dat ze ‘cyclopische muren’ werden genoemd: alleen het eenogige monster Cycloop zou in staat zijn geweest de massieve steenblokken te verslepen. De Myceneërs bekwaamden zich daarnaast in het smeden van goud, maar ook in krijgshaftigheid. Zij vormden niet voor niets de belangrijkste inspiratie voor de legendes over de Trojaanse oorlogen, zoals opgetekend in heldendichten als de Ilias. Eén van de belangrijkste Myceense koningen en legeraanvoerders uit de Griekse mythologie was Agamemnon.

Vanaf 1200 voor Christus vielen de Doriërs het Griekse schiereiland binnen. Mogelijk viel de Myceense oorlogvoering tegen de Doriërs samen met andere schadelijke ontwikkelingen in die periode, zoals hongersnood, epidemieën en natuurrampen. Aan de rijke Myceense beschaving kwam rond de 12e eeuw voor Christus namelijk abrupt een einde, waarna de zogeheten Griekse ‘donkere periode’ begon. Aan deze duistere en armoedige periode kwam in de 9e eeuw voor Christus een einde met de stichting van de eerste Griekse poleis.

Omdat geen van alle verklaringen met zekerheid een doorslaggevende reden aanvoert voor de definitieve teloorgang van de Myceense beschaving, doen projectleider Hinzen en zijn team bij de ruïnes van het fort in Tyrins een nieuwe, ambitieuze poging. Op basis van een 3D-model, laserscans en een nauwgezette bestudering van de ingestorte muren wordt geprobeerd te achterhalen in hoeverre een verwoestende aardbeving een beslissende rol heeft gespeeld.