Arts en D66-politica Els Borst overleden
Oud-minister van Volksgezondheid Els Borst (81) is in de avond van 10 februari 2014 dood aangetroffen in de garage van haar huis in Bilthoven. De politie doet onderzoek naar de doodsoorzaak van de D66-politica. Els Borst stond bekend als een minister die grensverleggend werk heeft verricht op het gebied van verschillende medisch-ethische kwesties. Voor haar werk kreeg ze gedurende haar loopbaan diverse onderscheidingen.
Jeugd van Els Borst
Op 22 maart 1932 werd Else Eiliers in Amsterdam geboren. Haar vader was adjunct-directeur van een matrassenfabriek en haar moeder was huisvrouw. Omdat ze opgroeide in een wijk met veel Joodse mensen speelde de Tweede Wereldoorlog een grote rol in haar jeugd. Op 13-jarige leeftijd werd ze door een Duitse soldaat gedwongen om een executie te aanschouwen. Hoewel ze aanvankelijk klassieke talen wilde studeren inspireerde deze gebeurtenis haar om kinderarts te worden. Na haar opleiding aan het Barlaeus Gymnasium behaalde ze in 1958 haar artsendiploma aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam. Ondertussen trouwde ze met J. Borst.
Medische loopbaan
Nadat Els Borst haar drie kinderen kreeg werkte ze een paar jaar niet. Haar man stimuleerde haar om haar loopbaan weer op te pakken. Ze accepteerde een functie bij de bloedtransfusiedienst van Amsterdam waarna haar carrière in een stroomversnelling raakte. In 1972 promoveerde ze op rhesusfactoren, ze werd hoofd van de Bloedbank en was tot 1985 medisch-directeur van het Academisch Ziekenhuis in Utrecht. Haar man is op dat moment al enige tijd ernstig ziek en in 1988 overleed hij aan kanker.
Politieke carrière
Twee jaar na de oprichting van D66 sloot Els Borst zich in 1968 aan bij deze partij, omdat het de politiek wilde vernieuwen. Ze was nog vrij onbekend in Den Haag toen Hans van Mierlo haar in 1994 vroeg om minister te worden. Zelf zei ze later in het feministische blad Opzij dat ze nooit minister had willen zijn als haar man nog had geleefd. Daarvoor betekende haar huwelijk te veel voor haar. Van 1994 tot 2002 was Els Borst minister van Volksgezondheid. Een jaar voor deze aanstelling was zij tevens benoemd tot bijzonder hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam.
Vernieuwend beleid
Minister Borst gaat de geschiedenis in als minister die veel grensverleggend werk heeft verricht. Zo voerde ze in 2001 de euthanasiewet in, waarmee euthanasie onder bepaalde omstandigheden toegestaan werd in Nederland. Daarnaast introduceerde ze het stelsel van donorverklaringen. Tijdens haar ministerschap werd de verkoop van tabak aan kinderen jonger dan zestien jaar verboden en werden winkeliers verplicht de leeftijd van jongeren die alcohol kopen te controleren.
Onderscheidingen
Voor de wijze waarop zij haar nek uitstak in het debat over medisch-ethische kwesties ontving Els Borst in 2012 de Aletta Jacobsprijs. In hetzelfde jaar werd ze benoemd tot Minister van Staat. De enige andere vrouw die deze eretitel ooit ook ontving was Marga Klompé. Ministers van Staat kunnen door het staatshoofd worden gevraagd voor advies, tevens beschikken zij over een diplomatiek paspoort.
Tegenslagen
Gedurende haar carrière als minister van Volksgezondheid loopt Els Borst ook tegen problemen aan. Mede door de vergrijzing, groeiende kosten van geneesmiddelen en technologische ontwikkelingen kampte de gezondheidszorg met grote financiële problemen. Borst haar budgetteringsbeleid stuit op weerstand vanuit de bevolking en de politiek, omdat operatiekamers hierdoor leeg kwamen te staan terwijl de wachtrijen voor operaties lang waren. Na de Bijlmerramp in 1992 kreeg ze tevens een motie van wantrouwen omdat ze volgens de Kamer niet alert had gereageerd op de gezondheidsklachten van overlevenden en omwonenden.
Voor de Kamerverkiezingen van 1998 werd Els Borst aangesteld als lijsttrekker van D66. Ze werd daarmee de eerste vrouwelijke lijsttrekker van een grote politieke partij. D66 zakte bij die verkiezingen echter van 24 terug naar 14 zetels.
Overlijden
Het lichaam van Els Borst is naar het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in Den Haag gebracht. Daar vindt sectie op het lichaam plaats, zodat duidelijkheid over de doodsoorzaak wordt verkregen. Volgens politiewoordvoerder Thomas Aling is er sprake van ‘een niet-natuurlijk overlijden’.
