Oprichting kamp Dachau: het eerste concentratiekamp in Duitsland

Het concentratiekamp in Dachau was het eerste groots opgezette concentratiekamp in nazi-Duitsland en was al in 1933 in gebruik. De architect van het kamp was de leider van de SS: Heinrich Himmler. Hij kondigde de opening aan op 20 maart 1933.

Hitler aan de macht

Op 30 januari 1933 werd Adolf Hitler kanselier van Duitsland. Na de aanvang van zijn leiderschap gaf hij de opdracht om kampen te openen om politieke tegenstanders in op te sluiten. De kampen werden beheerd door de SA, de Sturmabteilung, en de SS, de Schutzstaffel. Deze waren gevestigd door heel Duitsland en golden als een tijdelijk onderkomen voor politieke gevangenen. De kampen hadden ruimte voor slechts tientallen gevangenen.

Oprichting eerste concentratiekamp: Dachau

Op 20 maart 1933 maakte Heinrich Himmler, SS-leider en rechterhand van Hitler, bekend dat in het verarmde dorp Dachau één groot concentratiekamp zou komen. Het kamp kon 5.000 gevangenen herbergen, zoals communisten. In het eerste jaar stierven al enkele tientallen gevangen en de gevangenisbevolking werd steeds meer divers. Zo kwamen ook Roma en Joden in het kamp terecht en vanaf 1938 werden de eerste buitenlanders in Dachau geplaatst: Tsjechen en Oostenrijkers. Al voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden in kamp Dachau afschuwelijke straffen opgelegd. Zo werden gevangen aan palen en bomen vastgebonden. Ook waren afranselingen met stokken aan de orde van de dag. De strafmethodes die in Dachau werden toegepast vormden een voorbeeld voor de straffen in de latere kampen.

Het leven in kamp Dachau

De gevangenen in kamp Dachau werden onderworpen aan dwangarbeid en dan voornamelijk in de wapenindustrie. Net als in andere kampen vonden in kamp Dachau ook medische experimenten plaats. Deze stonden onder leiding van SS-arts Claus Schilling. Sommige gevangenen ondergingen onderzoeken naar het effect van luchtdruk op het menselijk lichaam, of werden geïnfecteerd met het malariavirus. Het kamp was overbevolkt en de gevangenen leden honger en aan ziektes. Lijfstraffen werden bovendien publiekelijk uitgevoerd.

Einde kamp Dachau

Gedurende de laatste maanden van de oorlog werd de situatie in kamp Dachu nog nijpender. Door de aantocht van de geallieerden werden gevangen uit andere kampen geëvacueerd en overgebracht naar Dachau. In het overbevolkte kamp brak een tyfusepidemie uit die aan ruim honderd mensen per dag het leven kostte. Op 26 april 1945 werden 7.000 gevangene gedwongen de beruchte Dodenmars naar het zuiden te lopen en velen van hen stierven onderweg. Op 29 april 1945 werd kamp Dachau door het Amerikaanse leger bevrijd. Hoewel ruim 30.000 gevangenen die dag werden bevrijd, troffen de Amerikanen nog eens duizenden lichamen aan van omgekomen gevangenen. In het kamp waren meer dan 40.000 mensen om het leven gekomen.