De 5 dodelijkste naziconcentratiekampen in Polen

Maandag 5 februari 2018 ondertekende de Poolse president Duda de Holocaust-wet. Met deze wet kan iemand die beweert dat Polen medeschuldig is aan de Holocaust in de cel belanden. Polen wil erkend worden als slachtoffer van de Holocaust en niet als schuldige. We mogen binnenkort niet meer spreken over ‘Poolse concentratiekampen’, hier staat een celstraf op van drie jaar. Geen lijst van Poolse concentratiekampen dus, maar van concentratiekampen in Polen. 

5 ergste naziconcentratiekampen op Pools grondgebied

In januari 1942 werd de Wannseeconferentie gehouden; hierin werd door de leden van de SS besloten tot een vernietiging van de Joden. Kort hierna begon de bouw van de vernietigingskampen. Drie van deze kampen – Bełżec, Sobibór en Treblinka - maakten onderdeel uit van Aktion Reinhard, een geheim programma van nazi-Duitsland om het grootste deel van de Poolse Joden te executeren. Deze operatie kan worden gezien als het begin van de dodelijkste fase van de Holocaust omdat de eerste vernietigingskampen werden gecreëerd. Hier een lijst van de vijf dodelijkste naziconcentratiekampen in Polen uit deze vreselijke periode.

1. Auschwitz-Birkenau

De ergste en meest bekende verzameling van concentratie- en vernietigingskampen is Auschwitz-Birkenau. Auschwitz I begon als een kamp voor krijgsgevangen. Na de Wannseeconferentie begonnen de Duitsers met de bouw van grote crematoria en werd het kamp een vernietigingskamp met als doel het uitroeien van de Joden, andere etnische minderheden en politieke gevangenen. Omdat Auschwitz I niet groot genoeg was, werd het kamp uitgebreid en werden er extra nevenkampen gebouwd: Auschwitz II-Birkenau en Auschwitz III-Monowitz. Ongeveer 1,1 miljoen personen werden vermoord waarvan het grootste deel werd vergast. Naast de moordpartijen deden de Nazi’s hier ook veel afschuwelijke medische experimenten op de gevangenen.

2. Treblinka

Treblinka bestond uit twee Duitse concentratiekampen: Treblinka I als werkkamp en Treblinka II als vernietigingskamp. Op Auschwitz-Birkenau na vielen hier de meeste slachtoffers: 900.000 mensen  werden omgebracht. De personen werden getransporteerd in treinen met veewagons en bij aankomst werden ze verteld dat ze moesten douchen om hygiënische redenen. Ze werden echter de gaskamers binnen geleid en vrijwel meteen vermoord. Treblinka was het toneel van een gewapende verzetsactie. Een groep gevangenen had zich in een verzetsbeweging georganiseerd en wist op een onbewaakt moment toegang te krijgen tot de wapenkamer. De SS’ers die de wacht hielden, waren gaan zwemmen. De opstandelingen beschoten de kampbewakers en probeerden te ontsnappen. Het grootste deel van de ontsnapte mensen werd echter door de bewakers op de wachttorens doodgeschoten.

3. Bełżec

Bełżec was het eerste Duitse vernietigingskamp dat tijdens de Holocaust in Polen werd opgezet. Het kamp opereerde van 17 maart 1942 tot het einde van hetzelfde jaar. Bełżec lag op de grens van twee districten, Lublin en Galicië. Deze locatie was gunstig, zo konden uit beide districten Joden naar het kamp worden getransporteerd. Het geschatte aantal slachtoffers loopt uiteen van 430.000 tot 500.000 Joden. Daarmee is dit het derde kamp in de lijst van de ergste vernietigingskapen. Van slechts zeven personen is bekend dat ze het kamp hebben overleefd.

4. Sobibór

Van april 1942 tot november 1943 werd dit kamp gebruikt als vernietigingskamp. Ten minste 170.165 personen –voornamelijk Joden - werden naar het kamp gedeporteerd, waarvan het grootste deel werd vermoord. Dit is het enige kamp in deze lijst dat niet bestond uit een verzameling nevenkampen. Dit kamp diende voor het zo snel mogelijk uitroeien van de gevangenen; vaak stierven de gearriveerde personen nog dezelfde dag. In oktober 1943 werd een opstand georganiseerd door een verzetsgroep, zo’n driehonderd mensen wisten te ontsnappen uit het kamp. De meesten vonden echter alsnog de dood tijdens de klopjacht die volgde op de ontsnapping.

5. Majdanek         

In juli 1941 ging het concentratie- en vernietigingskamp Majdanek , vlakbij Lublin, open. Heinrich Himmler, leider van de SS en de NSDAP, was de opdrachtgever voor de bouw van dit kamp. In eerste instantie was het kamp bedoeld voor krijgsgevangenen; 5000 Russische soldaten werden in het najaar van 1941 naar het kamp gedeporteerd. De volgende mensen die arriveerden bij het kamp waren echter Poolse Joden, grotendeels afkomstig uit Lublin en omgeving. Een jaar later, de herfst van 1942, diende het kamp als vernietigingskamp voor Joden. Het is niet bekend hoeveel mensen er in Majdanek om het leven zijn gekomen. Onderzoekers schatten het aantal doden op ten minste 78.000 waarvan 59.000 Joden. Een groot aantal, bijna een vierde van de slachtoffers, vonden de dood op één dag: 3 november 1943. Er waren in het najaar opstanden en ontsnappingspogingen geweest door verzetsgroepen in Sobibór en Treblinka. Uit angst dat er nog meer rumoer zou komen besloten de nazi’s op één dag 16.000 tot 18.000 Joden dood te schieten als vergelding voor de opstanden. Deze slachtpartij maakte deel uit van een massamoordprogramma, genaamd Aktion Erntefest, die ook in opdracht van Himmler was opgezet. In totaal werden er tijdens deze operatie op 3 en 4 november 1943 meer dan 43.000 Joden vermoord.

bronnen

• NOS.nl: -president-polen-heeft-omstreden-holocaust-wet-ondertekend
• NRC.nl: Polen President keurt omstreden Holocaust-wet goed
• Wikipedia.nl: Auschwitz, Treblinka, Sobibór, Madjanek, Belzec 
• Encyclopedia Brittanica: Auschwitz, Treblinka 

afbeeldingen

• By nieznany/unknown [Public do
• main], via Wikimedia Commons
• By Unknown, overlaid with semitransparent legend by Poeticbent. [Public domain], via Wikimedia Commons
• By nieznany/unknown [Public domain], via Wikimedia Commons
• See page for author [Public domain], via Wikimedia Commons
• By anonymous, possibly SS photographers E. Hoffmann & B. Walter (Yad Vashem) [Public domain], via Wikimedia Commons
• By Unknown. Several sources believe the photographer to have been Ernst Hoffmann or Bernhard Walter of the SS [Public domain], via Wikimedia Commons