De verloren generatie – het trauma na WO I

Na de woeste veldslagen met nieuwe wapentechnieken zoals mosterdgas en luchtaanvallen was het in 1918 dan eindelijk voorbij: de grote oorlog. Dat wil niet zeggen dat de oorlog onmiddellijk vergeten was, de soldaten konden het moeilijk vergeten. Velen waren getraumatiseerd door de horror die ze gezien hadden, deze generatie wordt mede daarom ook wel ‘the lost generation’ genoemd.

De verloren generatie was een term die voor het eerst gebruikt werd door Amerikaanse schrijvers. Deze schrijvers woonden in Parijs en hadden literair succes tijdens de jaren ’20. De schrijfster Gertrude Stein schijnt de term voor het eerst gebruikt te hebben. Ernest Hemingway gebruikte het vervolgens in zijn boek ‘The Sun Also Rises’.

De verloren generatie

De schrijvers noemden dit de verloren generatie omdat er vele jonge, veelbelovende, intellectuele mannen stierven op het slagveld. De overlevenden hadden moeite met het verwerken van de oorlog, waardoor ook zij emotioneel verloren waren. Deze getraumatiseerde jonge generatie vond dat er nooit meer zo’n verschrikkelijke oorlog plaats moest vinden. De aanvankelijk vooroorlogse nationalistische en imperialistische koers werd omgevormd naar een pacifistische en internationale denkwijze. Door samenwerking met andere landen zou een tweede wereldoorlog voorkomen kunnen worden.

Herdenken

Om zichzelf te herinneren aan de verschrikkingen van de grote oorlog werden er massaal herdenkingsstenen en standbeelden geplaatst. Door het jaarlijkse Remembrance Day herdenken de Engelsen nog steeds de Eerste Wereldoorlog op 11 november. Belgische plaatsen zoals Ieper zijn vandaag de dag nog het middelpunt van de herdenkingscultuur. Verschillende musea, slagvelden en begraafplaatsen kunnen worden bezocht. Iedere avond om acht uur wordt de Last Post geblazen bij de Menenpoort om de gevallen soldaten te eren.

Shellshock

Voor de Eerste Wereldoorlog stierven de meeste soldaten tijdens oorlogen aan ziektes. Deze oorlog was echter zo gevuld met bombardementen en mosterdgassen dat de militairen voornamelijk stierven aan de gevolgen van het oorlogsgeweld. De mannen die het overleefden werden vaak geveld door psychologische trauma’s. Dit werd ook wel shellshock genoemd. Aan het begin van de oorlog dachten medici dat de tics, angststoornissen en de verminderde eetlust een gevolg waren van een beschadiging aan de zenuwen. Een medische officier besefte rond 1917 dat het een psychologisch verschijnsel was.  

Elektrische schokken

De mentale staat verbeterde vaak niet bij thuiskomst. De vertrouwde omgeving liet hen inzien dat het leven doorging. Rust, een aangepast dieet, elektrische schokken en praattherapie zouden soelaas moeten bieden. Er lag wel een taboe op deze vorm van therapie, want ‘echte mannen’ droegen het oorlogstrauma op een ‘mannelijke manier’ en praatten er dus niet over. De medische wereld had desondanks wel vernieuwende inzichten. Ze leerden dat elke militair, of diegene nou een hoge of lage functie bekleedde, een emotioneel breekpunt had.

Klaproos, ‘Dulce est decorum est’ & ‘Survivors’

Na de oorlog schreven veel soldaten hun gruwelijke ervaring aan het front op. Een voorbeeld is het gedicht van John McCrae ‘In Flanders Fields’. De klaproos belichaamde het offer dat zijn kameraden gebracht hadden. De klaproos werd mede door het gedicht het symbool voor de Eerste Wereldoorlog. Nadat het oorlogsgedruis stopte, bloeiden de slagvelden vol met klaprozen. Het waren de enige planten die op het barre landschap konden overleven. McCrae was niet de enige die zijn oorlogservaringen neerpende. Het lied ‘No Man’s Land’ (ook bekend als ‘Green Fields of France’) beschreef de verloren generatie ook. Andere voorbeelden zijn de gedichten van Siegfried Sassoon en Wilfred Owen. De twee dichters ontmoetten elkaar in het Craiglockhart War Hospital in 1917 en inspireerden elkaar. Ze beschreven allebei hun oorlogstrauma’s. De 25-jarige Wilfred Owen keerde in 1918 terug naar het slagveld, waarna hij na enkele maanden vechten omkwam.

Siegfried Sassoon - Survivors

No doubt they’ll soon get well; the shock and strain Have caused their stammering, disconnected talk. Of course they’re ‘longing to go out again,’— These boys with old, scared faces, learning to walk. They’ll soon forget their haunted nights; their cowed Subjection to the ghosts of friends who died,— Their dreams that drip with murder; and they’ll be proud Of glorious war that shatter’d all their pride… Men who went out to battle, grim and glad; Children, with eyes that hate you, broken and mad.

Wilfred Owen - Dulce Et Decorum Est

Bent double, like old beggars under sacks, Knock-kneed, coughing like hags, we cursed through sludge, Till on the haunting flares we turned our backs And towards our distant rest began to trudge. Men marched asleep. Many had lost their boots But limped on, blood-shod. All went lame; all blind; Drunk with fatigue; deaf even to the hoots Of disappointed shells that dropped behind. GAS! Gas! Quick, boys!-- An ecstasy of fumbling, Fitting the clumsy helmets just in time; But someone still was yelling out and stumbling And floundering like a man in fire or lime.-- Dim, through the misty panes and thick green light As under a green sea, I saw him drowning. In all my dreams, before my helpless sight, He plunges at me, guttering, choking, drowning. If in some smothering dreams you too could pace Behind the wagon that we flung him in, And watch the white eyes writhing in his face, His hanging face, like a devil's sick of sin; If you could hear, at every jolt, the blood Come gargling from the froth-corrupted lungs, Obscene as cancer, bitter as the cud Of vile, incurable sores on innocent tongues,-- My friend, you would not tell with such high zest To children ardent for some desperate glory, The old Lie: Dulce et decorum est Pro patria mori.