Maarten Luther het leven voor de reformatie

Voordat Maarten Luther 95 stellingen op de slotkapel nagelde en door paus Leo X geëxcommuniceerd werd, was hij een doodgewone monnik. Hoe was zijn leven als monnik voordat hij de kerk veranderde?

Luther de slimme student

Luther genoot van een goede studie omdat zijn vader geld voor hem had gespaard. Hij ging drie jaar naar de Eisenacher Lateinschule en studeerde daarna rechten in Erfurt. Hij was een succesvolle student en aankomende jurist, maar een zomerdag waarop het verschrikkelijk donderde en bliksemde deed hem ertoe besluiten om voor een andere richting te kiezen. Hij raakte op 2 juli 1505 verzeild in een hevige onweersbui toen hij op weg was van Eisleben naar Erfurt. Omdat het gedonder en het gebliksem hem zo bang maakte, sprak Luther de woorden: “Sint Anna, help me! Ik zal monnik worden!” 

Het leven als monnik

Twee weken later, op 17 juli, trad hij daadwerkelijk aan als monnik in het Augustijnerklooster in Erfurt. Hij moest wel eerst een proefjaar doorstaan. In 1506 legde Luther zijn gelofte af als monnik. Het leven als monnik was zwaar. Monniken moesten bidden, vasten en werken. Om drie uur 's nachts moest men al opstaan voor het eerste gebed.

Doctor theologie in Wittenberg

Weer een jaar later, in 1507, wordt Luther ingewijd als priester. Ook begint hij de studie theologie in Erfurt. Hij bestudeerde vooral de Griekse en Hebreeuwse bronnen uit de bijbel. Ditmaal deed de ingewijde priester wel wat met zijn studie, want vijf jaar later werd hij doctor in de theologie aan de Wittenbergse universiteit Leucorea. De theoloog gaf colleges over de Psalmen, de Brief aan de Gelaten en de Brief aan de Hebreeën. Bij het bestuderen van de Brief aan de Romeinen moet voor Luther nieuwe licht geschenen hebben op het katholieke geloof. Luther las over gerechtigheid die alleen bereikt kon worden door de genade van God: 'Want de rechtvaardigheid Gods wordt in hetzelve geopenbaard uit geloof tot geloof; gelijk geschreven is: "Maar de rechtvaardige zal uit het geloof leven." Met andere woorden, Luther ontwikkelde een afkeer over een bepaalde handelingen van de katholieke kerk.

Misstand over de aflaat

Luther  werkte sinds 1514 als predikant in de stadskerk in Wittenberg en nam biechten af. Hij merkte dat het aantal mensen dat kwam biechten terugliep. Dit kwam doordat men naar steden ging als Jüterbog en Zerbst om aflaatbrieven te kopen. Met deze brieven werden de zonden van mensen door God zogenaamd kwijtgescholden. De aflaatbrieven waren in strijd met Luthers opvattingen over de genade van God. Hij geloofde er in dat de mens zich levenslang in nederigheid Gods genade moet vertrouwen.

 95 stellingen op poort slotkapel

Op 31 oktober 1517 vindt Luther het genoeg en komt hij in actie om aandacht te vragen voor de misstanden in de aflaathandel. Dat hij deze stellingen met luid gehamer op de slotkapel heeft genageld, is waarschijnlijk een legende. Zijn stellingen werden verspreid en er ontstond verdeeldheid over. De aflaatpriester Johan Tetzel reageerde verontwaardigd en zei Luther op de brandstapel te willen zien. In 1518 moest de theoloog zich tegen de stellingen verweren en zei dat hij alleen een misstand wilde aankaarten. Een reformatie was niet het doel. Echter werd hij door sommigen wel gezien als ketter en in 1518 startte in Rome een proces tegen hem. Paus Leo X sprak op 3 januari 1521 de banvloek uit over Luther, wat zijn excommunicatie betekende. Zijn leven verkeerde op dat moment in groot gevaar, omdat iedereen hem mocht doden. Luther bleef in leven. Lees hier hoe hij gered werd.