WERELDWONDER: Beeld van Zeus in Olympia

Het beeld van Zeus in Olympia is net als de Kolossus in Rhodos en de Pharos van Alexandrië een van de klassieke wereldwonderen die niet meer bestaat. Het beeld  stond in de Griekse stad Olympia en was maar liefst twaalf meter hoog. Wat is er uiteindelijk mee gebeurd?

Beeldhouwer Phidias

In de vijfde eeuw voor Christus werd het twaalf meter hoge beeld van Zeus gemaakt door Phidias in zijn werkplaats. Hij werkte ruim acht jaar aan het meesterstuk. Het beeld was bedoeld voor de Dorische Zeustempel in Olympia (Peloponnesos) en was vermoedelijk bedekt met allerlei soorten metaal en edelstenen. In de linkerhand zou het beeld van Zeus een speer vasthebben met een adelaar erop en in de rechterhand de overwinningsgod Nikè. Ook zou het gewaad wat Zeus aanhad van goud zijn gemaakt. De Griek Pausanias schreef dit op in een van zijn werken toen hij het beeld in de tweede eeuw na Christus zag. Het beeld kwam met het hoofd bijna aan het plafond waardoor het beeld nog groter leek. Ook de troon van Zeus was versierd met onder andere sfinxen en meerdere gevleugelde afbeeldingen van de godin Nikè. Al deze details droegen bij aan de imposante indruk die het beeld en de tempel op de bezoeker moesten achterlaten. Uit bronnen kunnen we opmaken dat dit zeker is gelukt.

Stad Olympia

De tempel, ontworpen door de architect Libo rond 44 v.Chr, is onderdeel van het grotere complex Olympia. Hier werden de eerste olympische/Panhelleense spelen gehouden voor allerlei landen rondom Griekenland, zoals Syrië, Egypte en Sicilië. Allemaal aanbaden zij de Griekse god Zeus, voor wie de Olympische Spelen waren georganiseerd. De tempel van Zeus speelden daarin dus een belangrijke rol. In Olympia woonden voornamelijk priesters en tempelpersoneel. Er staan meerdere tempels op het terrein en er is ook een tempel gewijd aan Hera, de vrouw van Zeus. Hier wordt elke vier jaar de Olympische fakkel ontstoken.

Restauratie beeld

In 220 v.Chr. was de tempel en het beeld al behoorlijk verweerd en beschadigd door het gebruik, blijkt uit bronnen. Daarom werd besloten tot een restauratie van het beeld. Keizer Caligula (12-41 n.Chr.) uit Rome wilde later het beeld mee te nemen naar Rome maar dit mislukte toen de stellages het grote gewicht van het beeld niet konden dragen. Hij overleed voordat hij een nieuwe poging kon ondernemen.

Verwoesting beeld Zeus

In de vierde en vijfde eeuw na Christus was het christendom in Griekenland al wijd verspreid. De Griekse goden werden steeds minder vereerd. Bovendien werden de Olympische Spelen in 391 verboden door keizer Theodosius I. De tempel van Zeus werd daarom gesloten en daarna werd Griekenland vaak geplaagd door overstromingen en aardbevingen. Die brachten veel schade toe aan de tempel en het beeld. Wat er uiteindelijk met het beeld is gebeurd, is onduidelijk. Het Zeusbeeld zou bij een brand in de tempel verloren zijn gegaan. Een andere theorie is dat het beeld eventueel in 426 naar de Byzantijnse hoofdstad Constantinopel gebracht zou zijn, waar het terechtkwam in een paleis. Daar zou het in 476 n.Chr. alsnog verloren zijn gegaan bij een brand. Alleen enkele rotsblokken en de fundering zijn vandaag de dag over van de tempel in Olympia. Deze werd in 1876 gevonden in een Pruisische expeditie onder leiding van E. Curtius. Zij hadden de plaats ontdekt aan de had van de lectuur van Pausanias.

Meer lezen over de zeven klassieke wereldwonderen? Hier hebben we alle klassieke wereldwonderen voor je op een rijtje gezet.