Joeri Gagarin – de eerste mens in de ruimte

Op 12 april 1961 maakte de 27-jarige kosmonaut Joeri Gagarin als eerste mens een reis door de ruimte. “Er op los!” zou Gagarin hebben geroepen. Een seconde later lanceerde de Vostok 1, voor het eerst in de geschiedenis was er een mens op weg naar de ruimte.

Een hachelijke tocht naar de sterren

Gagarins ruimtereis verliep niet heel soepel. Zo bleek vlak voor de lancering dat Gagarin eigenlijk veertien kilo te zwaar was. Als oplossing verwijderde de vluchtleiding enkele, niet geheel onbelangrijke, kabels. Na de lancering kwam de Vostok 1 in een te hoge baan rond de aarde terecht, waardoor de terugkeer naar de dampkring van de aarde moeilijker zou zijn. Mocht zijn terugkeer niet lukken, dan had Gagarin wekenlang in de ruimte moeten blijven terwijl hij maar voor tien dagen voedsel bij zich had. Gelukkig landde Gagarin na minder dan twee uur in de ruimte te zijn geweest weer veilig op aarde.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Held van de Sovjet-Unie

Eenmaal teruggekeerd van zijn ruimtereis transformeerde Gagarin van een onbekende piloot in een nationale held. Twee dagen na de vlucht reed Gagarin samen met Partijleider Nikita Chroetsjov in een indrukwekkende stoet auto’s naar het Rode Plein in Moskou. De ruimtereiziger werd toegejuicht door het Russische volk. Gagarin kreeg de Leninorde toegekend en werd benoemd tot Held van de Sovjet-Unie.

Triomftocht over de hele wereld

Het eerbetoon aan Gagarin in Moskou was slechts de start van een reeks huldigingen over de hele wereld. Door zijn bezoeken aan allerlei landen werd Gagarin wereldwijd beroemd. Door de Russische held de wereld over te sturen wilde de Sovjet-Unie hun uitmuntende prestatie internationaal promoten. In de Verenigde Staten kwam de Russische prestatie als een mokerslag aan: ze waren alweer verslagen in hun wedloop naar de ruimte. De nederlaag gaf in Amerika aanzet tot het Apolloproject. Als tegenprestatie op Gagarins ruimtevlucht stonden op 20 juni 1969 de Amerikanen als eerste op de maan.

Gagarins dood

Na zijn historische vlucht werkte Gagarin een aantal jaar als kolonel van de Russische luchtmacht en als adjunct-directeur van het kosmonautentrainingscentrum in Sterrenstad. In 1968 kwam Gagarin op 34-jarige leeftijd om het leven door een vliegtuigongeluk. Voor een lange tijd deed Rusland zeer geheimzinnig over Gagarins dood. Collega-astronaut Alexei Leonov - de eerste mens die ooit een ruimtewandeling maakte - streed jarenlang voor meer openheid. Pas 45 jaar na het overlijden, in juni 2013, maakte Rusland de details over de dood van hun ruimteheld bekend. Tijdens een oefening zou een andere straaljager te dicht langs het vliegtuig van Gagarin zijn gevlogen. Door de luchtverplaatsing stortte het toestel van Gagarin daarop neer.

Herdenkingen

Gagarin is na zijn dood op veel manieren herdacht. Het opleidingscentrum in Sterrenstad werd naar Gagarin vernoemd: Kosmonautentrainingscentrum Joeri Gagarin (GCTC) . Ook werd de Russische kosmonaut geëerd door de Amerikaanse ruimtevaarders Neil Armstrong en Buzz Aldrin; zij lieten herdenkingsmedailles achter op het maanoppervlak. In de Sovjet-Unie werden er twee herdenkingsmunten uitgebracht en tegenwoordig is 12 april nog steeds een feestdag in Rusland.