De historische context achter Jezus' uiterlijk

Een baard, lang haar en het meest opvallend: een lichte huid. Dit is de typische afbeelding van Jezus in het Westen. Er is veel controverse rondom het uiterlijk van Jezus, eeuwenlange discussie en verschillende theorieën zorgen ervoor dat er veel verschillende afbeeldingen van Jezus zijn verspreid. Religieuze teksten en de historische context komen echter vaak niet overeen en veel teksten spreken elkaar tegen.

Bijbelse beschrijvingen

Er zijn veel verschillende theorieën over hoe Jezus eruit zou hebben moeten gezien. Allereerst wordt er vaak naar de beschrijvingen in de bijbel gekeken. Het Oude Testament heeft een paar korte beschrijvingen van de komende Messias. Zo worden bewoners van Nazareth beschreven als “zuiverder dan sneeuw” maar tegelijkertijd ook als “hun gezicht is zwarter dan een kool”. In het Nieuwe Testament zijn geen fysieke beschrijvingen van Jezus voor zijn dood en de evangelieverhalen vertellen weinig over de uiterlijke kenmerken van mensen.

In de koran bestaat Jezus als profeet. Veel verslagen over Jezus komen echter niet overeen met elkaar, zo wordt hij beschreven met zowel krullend als steil haar, zowel een rode als een bruine huidskleur. De meeste versies beschrijven Jezus echter met “krullend haar en een roodachtige tint”. De meest prominente verteller is Salim ibn Abdullah ibn Umar, hij beschrijft Jezus als "een man met bruine huid en sluik haar".

Het is het echter belangrijk om te onthouden dat de Bijbel en Koran meermaals vertaald zijn en dat de originele brieven en boeken niet meer bestaan, noch de kopieën of de kopieën van de kopieën. Ook heeft de Rooms-Katholieke Kerk veel veranderingen doorgevoerd in de Bijbel om de agenda van die tijd door te kunnen voeren. De huidige bijbel is dus niet de meest betrouwbare bron op dit gebied.

Historische context

Naar alle waarschijnlijkheid zag Jezus eruit als een typisch Joodse man van zijn tijd. Dit wordt bijvoorbeeld ondersteund in de bijbel doordat Judas hem aan moest wijzen voor degene die hem arresteerden. Onderzoek naar oude skeletten in Israël suggereert dat mensen uit Judea er meer uitzagen als Irakese Joden dan elke andere hedendaagse bevolking. De gemiddelde Judeeër zou waarschijnlijk dus donkerbruin of zwart haar hebben met een olijfkleurige huid en bruine ogen en ongeveer 1 meter 65 tot 1 meter 70 zijn geweest. De Joodse gebruiken van die tijd hielden ook kort haar en een baard in, dus naar alle waarschijnlijkheid had Jezus geen lang haar.

Tevens zou het werk als timmerman van Jezus en zijn rondtrekkende levensstijl invloed moeten hebben op zijn uiterlijk. Vanwege de handarbeid en de blootstelling aan de zon, zou hij waarschijnlijk een gespierd uiterlijk hebben gehad met een verweerde huid. Hij zou wellicht zelfs een misvorming hebben kunnen gehad vanwege de hoge risico’s die zijn werk met zich meebrengen.

Culturele interpretatie

Uiteindelijk is de interpretatie van Bijbelse figuren afhankelijk van de culturele en subjectieve context. Mensen kiezen vaak voor een interpretatie die het dichtstbij hen staat. Zo is de doop van Jezus in glas in lood in het Sint-Janskerk in Gouda afgebeeld door Dirck Crabeth. Hij beeldde de lisdodde, het riet en de stommel af op de achtergrond bij de Jordaan zoals hij ze zag langs de boerensloten rond Gouda. Daarnaast wordt Jezus in Afrikaanse landen vaak als Afrikaans geportretteerd en in China als Chinees. Mensen interpreteren de bijbel meer aan de hand van hun eigen leven en hun eigen culturele context.

Bronnen:

• Irish Times: What did Jesus really look like, as a Jew in 1st-century Judaea?
• BBC News: What did Jesus really look like?
• New York Times: What did Jesus really look like? 
• The Times of Israel: In a forensic pilgrimage, a scholar asks, ‘What did Jesus look like?’
• Dr. Andrew Butterworth: We've been lied to: Jesus was most likely brown-eyed, muscular and short.
• Biblehub: Clarke's commentary
• Popular Mechanics: The Real Face of Jesus
• Wim Denslagen: De gebrandschilderde glazen in de Sint Janskerk
• Scientias: Hoe zag Jezus eruit

Afbeeldingen:

• Verschillende afbeeldingen van Jezus door de jaren heen, via Wikimedia Commons.
• Het oudste overgebleven schilderij van Jezus uit de zesde eeuw, via Wikimedia Commons.
• Een Chinees schilderij van Jezus uit 1879, via Wikimedia Commons. 
• Een schilderij van Jezus vanuit de Ethiopische kerk uit de achttiende eeuw, via Wikimedia Commons