Het kerstverhaal in historisch perspectief

De meesten van ons kennen ongetwijfeld het kerstverhaal. Jozef en Maria trekken naar Bethlehem. Maria staat op het punt om geboorte te geven aan Jezus, maar alle herbergen zitten vol. Uiteindelijk krijgen zij een plaats in een stal toegewezen, waar Maria Jezus ter wereld brengt. Enkele herders komen naar de stal om het pasgeboren kind te aanschouwen. De Drie Wijzen geven geschenken aan het kindeke Jezus. In dit artikel wordt gekeken naar het kerstverhaal. Is het in historisch perspectief te plaatsen?

Waarom trokken Maria en Jozef naar Bethlehem?

Volgens het evangelie van Lucas vond de geboorte van Jezus plaats tijdens het keizerschap van Augustus. ‘En het geschiedde in die dagen, dat er een bevel uitging vanwege keizer Augustus, dat het gehele rijk moest worden ingeschreven.’ Iedereen moest zich laten inschrijven in zijn geboortestad. Vandaar dat Jozef van zijn woonplaats naar Bethlehem trok. Die volkstelling zou zijn uitgevoerd onder gouverneur Quirinus, maar over de precieze datering, en dus over de precieze geboortedatum van Jezus, is veel onduidelijk. Het gouverneurschap van Quirinus zou begonnen zijn in het jaar 6 na Christus, ruim na zijn geboorte dus. Echter, het zou kunnen dat Quirinus al ambten vervulde voordat zijn gouverneurschap daadwerkelijk begon.

De geboortedatum van Jezus Christus

Meer verwarring zou zijn ontstaan doordat het evangelie volgens Lucas mogelijk verkeerd vertaald zou zijn. Daardoor bestaat er ook veel onduidelijkheid over de exacte geboortedatum van Jezus Christus. Ook voor Christenen zelf was het lange tijd onduidelijk wanneer hun verlosser precies geboren was. Pas rond het tweede Concilie van Nicea, in het jaar 354, werd de datum van 25 december gangbaar om de geboorte van Christus te gedenken.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

De Drie Wijzen

Volgens het evangelie van Matthéüs werd Jezus geboren tijdens het koningschap van Herodes. Wijzen uit het Oosten kwamen naar Jeruzalem en vroegen waar de nieuwgeboren Koning der Joden was. Zij vonden Jezus uiteindelijk in Bethlehem en boden hem geschenken aan: goud, wierook en mirre. Hierna trokken zij terug naar hun land. In Nederland staan deze brengers van geschenken bekend als de Drie Wijzen. De Drie Wijzen, of zoals ze ook wel bekend staan, de Drie Koningen, zijn afkomstig uit verschillende gebieden. Zij komen uit Tarsus (noordoosten Turkije), Arabië en Jemen, of uit Europa, Azië en Afrika. In het geval van de tweede optie, vertegenwoordigen de Drie Wijzen alle drie de Bijbelse rassen. Zij brengen drie geschenken, die door wetenschappers op verschillende manieren geïnterpreteerd worden.

De geschenken van de Drie Wijzen

De drie geschenken van de Drie Wijzen kunnen gezien worden als standaard geschenken voor een koning. Mirre werd gebruikt als olie, wierook als parfum en goud had veel waarde. Anderen stellen dat het meer symbolische geschenken zijn. Goud was symbool voor het koningschap op aarde, wierook als symbool voor goddelijkheid en mirre als symbool voor de dood.

De kindermoord van Herodes

De Drie Wijzen spelen ook een rol in het verhaal van de kindermoord door Herodes in het evangelie volgens Matthéüs. In dit evangelie wordt beschreven hoe Herodes zich ernstige zorgen maakt over de geboorte van de Koning der Joden. Hij draagt de Drie Wijzen op hem te informeren over de geboorteplaats van Jezus, zodat ook hij hem kan komen vereren. De Drie Wijzen vertellen hem echter niets: zij kiezen een andere weg terug naar hun thuis. Jozef wordt vervolgens gewaarschuwd door een engel om naar Egypte te vluchten. Herodes zal namelijk alles in het werk stellen om het kind om te brengen. Herodes gaf inderdaad een vreselijk bevel. Alle jongens van twee jaar en jonger moesten omgebracht worden.

Historische precisie van de kindermoord

Deze moord wordt enkel door Matthéüs genoemd, en door latere christelijke werken die gebaseerd zijn op zijn evangelie. In historische bronnen uit die tijd is niets te vinden over de kindermoord. Wetenschappers beargumenteren dat dit verhaal weleens voortgekomen kan zijn uit de moord van Herodes op drie van zijn eigen zoons. Die moorden worden wel beschreven in historische bronnen. Hoewel er in het evangelie niets gezegd wordt dat niet inderdaad gebeurd zou kunnen zijn in deze tijd, geloven veel wetenschappers toch niet dat dit een waar gebeurd verhaal is.