De Wendigo: een onverzadigbare kannibaal
De afschrikwekkende Wendigo doemt op in de mythes van inheemse Noord-Amerikaanse stammen. Dit broodmagere monster dwaalt rond in de koude, besneeuwde bossen van Canada en de noordelijke Verenigde Staten, waar hij loert op nietsvermoedende natuurbezoekers om op te peuzelen. Waarom boezemde deze mythische verschrikking juist de inheemse bewoners van Noord-Amerika angst in?
De Wendigo is, volgens de overlevering, een broodmagere verschrikking. In een ver verleden was dit beest een verdwaalde jager, die de weg uit het bos niet meer terug kon vinden. Tot wanhoop gedreven door de honger, verviel de jager tot een leven van kannibalisme, waardoor hij geleidelijk veranderde in een waanzinnig gedrocht. Zijn beangstigende aangezicht wordt sindsdien gekenmerkt door vlijmscherpe klauwen, een uitgehongerd postuur, en een lijkgrauwe huid. Om zijn onverzadigbare honger voor korte tijd te stillen, is de Wendigo gedwongen tot het eten van zijn menselijke prooien.
De werkwijze van dit monster is even huiveringwekkend als zijn uiterlijk. Zodra de Wendigo een slachtoffer heeft uitgekozen, imiteert hij een mensenstem, waarmee zijn prooi langzaam maar zeker wordt weggelokt uit de bewoonde wereld. Nadat zijn slachtoffer is geïsoleerd in de ongetemde wildernis, slaat het monster toe. Zij die geluk hebben, worden op dit moment met huid en haar verslonden en opgegeten.
De minder fortuinlijke prooi wordt door de Wendigo echter in leven gelaten. Over hen die de pech hebben dit lot te bevallen, spreekt hij een verschrikkelijke vloek uit. Deze pechvogels worden, als gevolg van de vloek, overweldigd door dezelfde permanente dorst naar mensenbloed als het monster waaraan zij ten prooi zijn gevallen. Hun menselijkheid brokkelt stukje bij beetje af, totdat zij volledig zijn getransformeerd in een nieuwe Wendigo.
Een Wendigo voor de rechter
De inheems-Canadese man Swift Runner - of Ka-Ki-Si-Kutchin - had de pech een soortgelijke vloek te dragen. Toen Runner op een dag in de winter van 1879 werd bezeten door de geest van een ronddwalende Wendigo, voelde hij zich prompt gedwongen zijn vrouw te vermoorden en op te eten. Als kersverse Wendigo had Runner tevens een andere gewelddadige behoefte: hij koos ervoor een van zijn twee aanwezige zoons opdracht te geven de andere zoon gewelddadig om het leven te brengen. Hierna besloot Runner zijn overgebleven kind zelf op te hangen. Ook Runners broer en schoonmoeder moesten eraan geloven: zij vielen evenzeer ten prooi aan de moordlustige Wendigo.
Of Swift Runner daadwerkelijk was bezeten door een kwaadaardige monster toen hij zijn gruweldaden pleegde, is niet bekend. Wel is zeker dat de Canadese rechtbank waar Runner terecht stond, hem verantwoordelijk hield voor meervoudige moord. Runner werd, na een kort proces, ter dood veroordeeld. Zijn executie vond plaats op 20 december 1879, in Fort Saskatchewan.
Het belang van een kannibalistisch monster
Alhoewel wetenschappers tot op heden nog niet in staat zijn gebleken het bestaan van de Wendigo te bevestigen, is het wel mogelijk iets te zeggen over de sociaal-culturele betekenis van dit mythische monster. Het is in dit opzicht opvallend dat de Wendigo pas opduikt in de inheems-Amerikaanse mythen na Europese kolonisten met veel geweld in Noord-Amerika arriveerden. Het is hierdoor goed mogelijk dat de angst voor de bloeddorstige Wendigo gerelateerd is aan het geweld waarmee de Europese kolonisering van het Amerikaanse continent gepaard ging.
Hiernaast is er mogelijk een verband tussen het voedsel- en grondstofgebrek waar inheems-Amerikaanse stammen mee werden geconfronteerd als gevolg van de Europese expansie enerzijds, en de angst voor de Wendigo anderzijds. De Wendigo werd namelijk geteisterd door onverzadigbare honger en dorst, en was bovendien in staat deze vloek over te dragen op zijn slachtoffers.
De Wendigo bracht aldus de reële angsten voor geweld en honger samen, en belichaamde op deze wijze existentiële bedreigingen voor inheems-Amerikaanse samenlevingen. In dit licht bezien was de inheemse angst voor de Wendigo allesbehalve verrassend te noemen.
De Wendigo blijft dwalen
Hoe dan ook blijft de Wendigo tot vooral de Noord-Amerikaanse verbeelding spreken. Over de jaren heen heeft het monster talloze opwachtingen gemaakt in stripboeken, video games en tv-series, en is de zogenaamde Wendigo-psychose vernoemd naar de mythische Canadese verschrikking. De Wendigo-psychose verwijst naar een psychose waarbij de patiënt lijdt aan een obsessieve kannabalistische drang, en ontleent zijn naam aan de geesten die mensen zoals Swift Runner zouden hebben bezeten. Alhoewel het feitelijke bestaan van de Wendigo wellicht in twijfel moet worden getrokken, blijkt het monster dus nog altijd rond te dwalen in de Westerse cultuur.
Bronnen:
- All that's interesting. The Native American Legend Of The Wendigo — The Frostbitten Monster Of Your Nightmares
- Murderpedia. Swift Runner.
- Brightman, Robert A. (1988). "The Windigo in the Material World." Ethnohistory. 35 (4): 337–379. doi:10.2307/482140. JSTOR 482140. Archived from the original (PDF) on 2019-04-08.
