De geschiedenis van het darkweb

Waarschijnlijk heb je er wel eens van gehoord: het darkweb. Op het darkweb zouden specifiek dingen gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen. Het darkweb komt vaak negatief in het nieuws, omdat er bijvoorbeeld illegale wapens worden verhandeld, je gemakkelijk aan verboden drugs kunt komen en omdat er kinderporno wordt uitgewisseld. Het zijn allemaal zaken die bij de Nederlandse wet verboden zijn, maar die wel op het darkweb zouden gebeuren, ook in Nederland. Daar komt dan ook de naam ‘dark web’ vandaan. Maar hoe is dat dark web eigenlijk ontstaan en wat was de gedachte erachter?

Wat is het darkweb?

Het surface web is het internet waar we allemaal op zitten. Dat gaat meestal om relatief onschuldige websites. Bijvoorbeeld IsGeschiedenis, maar ook de website van een nieuwsorganisatie, een bekende webwinkel voor elektronica of tuingereedschap, of een forum om te discussiëren over wonen in Spanje. Daarnaast hebben we het deepweb. Dat het deel van het internet dat niet zomaar te vinden is met een zoekmachine. Het deepweb is in principe ook onschuldig, maar er wordt meer gevoelige informatie bewaard. Daarom is dat deel afgeschermd.

Denk dan bijvoorbeeld aan inloggegevens, data van de overheid en bijvoorbeeld een militaire databank. Deze informatie is bijna onvindbaar en is niet zomaar op het internet te vinden. Alleen als je het exacte adres met de juiste gebruikersnaam en wachtwoord hebt, kun je er gebruik van maken. Het deep web is met 90 procent van het internet veel groter dan je denkt.

Darkweb als onderdeel van het deep web

Darkweb is een onderdeel van het deep web. Er is een belangrijk verschil tussen deze twee termen. Het deep web is alles wat niet zichtbaar is op het internet, maar het darkweb komt aan zijn naam doordat er veel zaken op gebeuren die nogal ‘duister’ zijn. Het gaat dan meestal om illegale activiteiten zoals de handel in wapens en drugs. Wat er precies op het darkweb gebeurt, is meestal niet te begrijpen. Je hebt er speciale software voor nodig om op het darkweb te komen. En als je er op zit, is het verstandig om snel de verbinding weer af te breken. Het is namelijk ronduit gevaarlijk om op het darkweb rond te hangen. In Nederland wordt er veel geld verdiend in de handel van illegale wapens via het darkweb. Toch was het nooit de bedoeling van de ontwikkelaar om een duister hoekje op het internet te maken.

Zo ontstond darknet

Wil je een bezoekje brengen aan het duistere deel van het web, dan kan dat niet zomaar. Je hebt daarvoor speciale software nodig. De bekendste software is The Onion Router (TOR). Je surft in een hoge mate van anonimiteit. Het is bijna niet na te gaan wie je bent en waar je vandaan komt. In tegenstelling tot het normale internet ben je dus bijna niet te traceren. Dat gebeurt aan de hand van versleuteling, die je bijvoorbeeld ook bij een VPN verbinding vindt. De naam ‘Onion Router’ slaat op het principe van een ui; er zijn verschillende lagen die je eerst af moet pellen.

The Onion Router is bedacht door een informaticus, Roger Dingledine. Het was nooit de bedoeling om er een hotspot voor criminelen van te maken. Eigenlijk was het zelfs in opdracht van de Amerikaanse marine en het leger om zo’n versleuteld protocol op te zetten. TOR was er aanvankelijk voor gemaakt om de interne communicatie van het Amerikaanse leger te beveiligen. Maar daar wordt het nu eigenlijk niet meer voor gebruikt. Het is langzaam maar zeker een oord geworden voor criminele activiteiten.

Dat kwam door een gebeurtenis in 2004. Toen implementeerde de ontwikkelaar van TOR zogenaamde ‘hidden services’. Dat zijn verborgen diensten die altijd dezelfde achtervoegsel hebben. Je surft dus niet naar website.com, maar website.onion. Dat er veel op het darknet gebeurt wat het daglicht niet kan verdragen, betekent niet dat criminelen zomaar vrij spel hebben.

Criminelen zijn niet altijd anoniem

In de geschiedenis van het darkweb is al meerdere keren gebleken dat verborgen niet hetzelfde is als onschendbaar. Zo zijn er al heel wat foute sites uit de lucht gehaald. Een bekende marktplaats voor drugs en wapens was Silk Road. Criminaliteit leek te lonen voor Silk Road, want de marktplaats had een omzet van wel een miljard dollar. In 2013 wist de Amerikaanse FBI het platform te sluiten. Daarbij bleek dat Ross Ulbricht de oprichter was van het platform. Hij had een duister verleden, want hij liet onder meer zes huurmoorden plegen. Hij werd twee jaar later veroordeeld tot levenslang. Een Nederlandse dealer die in de Verenigde Staten woonde, belandde ook tien jaar in de gevangenis.

Daarna gingen nog meer darkweb sites onderuit, zoals Alphabay en Hansa Market.

Darkweb blijft altijd actueel

Het darkweb blijft altijd actueel en is niet uit de lucht te halen. TOR werkt namelijk als een open netwerk dat op het internet leunt. Bovendien is TOR niet alleen maar een programma waarmee criminelen toegang krijgen tot het internet. Het is ook een handig programma voor mensen die veel te maken krijgen met censuur en meer online privacy willen. Bijvoorbeeld journalisten en mensenrechtenactivisten die publicaties willen maken, zonder daarvoor het gevaar te lopen dat zij vervolgd worden. Niet voor niets wordt TOR nog steeds gefinancierd door Google en de Amerikaanse overheid.

Dat betekent dat darkweb dus niet alleen maar een bolwerk van online criminelen is. Het biedt namelijk ook optimale bescherming voor journalisten en activisten die zonder deze anonimiteit al lang in de cel hadden gezeten.