Kijk Amsterdam, 1700 – 1800, de Mooiste Stadsgezichten

‘Afgaand getij’ en woelige baren

Langzaam maar zeker ontworstelt de achttiende eeuw zich aan het slome imago van bepruikte renteniers en porseleinen theeserviesjes. In Amsterdam kon je in deze opwindende tijd drie revolutiepogingen meemaken – waarvan één geslaagde – en met een beetje geluk hoorde je het muzikale wonderkind Mozart, concerterend in de Manegezaal, betrapte je de Italiaanse avonturier Casanova op vrijersvoeten of zat je aan de stamtafel met de incognito reizende Frederik de Grote van Pruisen, omringd door een imposante hoeveelheid fluiten. De gewone Amsterdammer merkte weinig van beroemde passanten en probeerde vooral het hoofd boven water te houden.

Vivat Oranje!

Lange tijd genoot de achttiende eeuw een beroerde reputatie, zeker in vergelijking met de glorieuze Gouden Eeuw. In dit gezapige tijdvak kwam de handel immers nagenoeg stil te liggen en was de staatskas uitgeput door de geldverslindende coalitieoorlogen tegen Frankrijk. Na de fatale val van zijn paard in 1702 kon koning-stadhouder Willem III geen tegenwicht meer bieden aan de ‘zakkenvullende’ regenten in de steden; zij hadden het rijk voor zich alleen en corruptie en vriendjespolitiek van de ‘drukkende aristocratie’ bereikten een triest dieptepunt.

Sinds de Vrede van Utrecht, waarmee een einde kwam aan de Spaanse Successieoorlog (1702-1713), was de Republiek gedegradeerd tot een tweederangs mogendheid, die economisch en politiek-militair weinig meer voorstelde en zelfs een klein beestje als de paalworm niet meer de baas kon. Tegen de achtergrond van een nieuwe kansloze strijd tegen Frankrijk ontstond er in 1747 een volksopstand tegen het regentenbewind. Opnieuw kwam er een stadhouder aan de macht, maar ook deze Willem IV bood de morrende burgerij weinig perspectief. Zijn opvolger, Willem V, wordt zelfs gezien als de zwakste schakel in de achttiende-eeuwse politiek. Tegen het eind van de eeuw werd het land ook nog eens ‘veroverd’ door de Franse revolutionaire legers, die de ooit zo machtige Republiek beschouwden als onderworpen vazalstaat. Dit neerslachtige beeld van de machteloze en weinig geestrijke achttiende-eeuwse Republiek is de afgelopen decennia bijgesteld. De meeste historici kijken er nu op terug als een opwindende periode waarin het nog lange tijd voor de wind ging en waarin de staatsrechtelijke grondvesten van de moderne samenleving zijn gelegd.

Onderwerpen zoals armoede en welstand, het pachtersoproer, verzamelcultuur, patriotten en Batavengenootschap behoren tot de 18e eeuw en komen uitgebreid aan bod in het boek Kijk Amsterdam 1700 – 1800, de mooiste stadsgezichten en in de gelijknamige tentoonstelling.

Kijk Amsteram! 1700-1800

Amsterdam is tussen 1700 en 1800 talloze keren vastgelegd in vaak heel gedetailleerde tekeningen. Het Stadsarchief Amsterdam toont de mooiste tijdens Kijk Amsterdam, de allereerste overzichtstentoonstelling van deze topografische tekenkunst. Bij de tentoonstelling een uitgebreid activiteitenprogramma met kamerconcerten, rondleidingen, stadswandelingen en tekenworkshops.

Klik hier voor meer informatie.

Tevens verschijnt bij Uitgeverij Thoth een boek met catalogus. Met deze rubriek lichten we de aankomende weken een tipje van de sluier m.b.t. de verschillende onderwerpen die aan bod komen in het boek en wat er onder andere te zien is op de tentoonstelling. Bij de tentoonstelling horen ook andere activiteiten, zoals Luister Amsterdam.