Swingen van vroeger tot nu!

Jong en oud kunnen zich vandaag de dag uitleven op de dansvloer. De meeste grote steden beschikken over nachtclubs en uitgaansgelegenheden, waar bezoekers tot in de late uurtjes volledig los kunnen gaan op de populairste muziek. Je zou dit bijna als vanzelfsprekend kunnen beschouwen. Een korte blik op de geschiedenis leert ons echter dat dit niet het geval is. Dit uitgebreide uitgaansleven is namelijk amper anderhalve eeuw oud.

Dansen bij religieuze rituelen

De eerste mensen dansten al toen ze nog als jagers-verzamelaars rondtrokken. Bij religieuze ceremonies en rituelen speelde dans een belangrijke rol. Daarnaast begon men ook ter vermaak te dansen. Hoewel dans zich in de loop der eeuwen ook tot een verfijnde kunstvorm ontwikkelde, bleef het gehandhaafd als volksvermaak. Middeleeuwse jaarmarkten en feesten gingen altijd gepaard met volksdansen, waarbij rondreizende muzikanten de muzikale begeleiding verzorgden. Ook in de eeuwen daarop zou het dansen voornamelijk tot deze festiviteiten beperkt blijven.

Georganiseerde evenementen

Wat hierbij opvalt, is dat het dansen grotendeels bij georganiseerde evenementen plaatsvond. Los van deze feesten, beschikten boeren en ambachtslieden namelijk over weinig vrije tijd. Ze moesten zes dagen per week werken en op zondag naar de kerk, waardoor er eigenlijk geen ruimte voor vermaak overbleef. Pas eind negentiende eeuw zou hier verandering in komen.

Meer vrije tijd door Industriële Revolutie

Als gevolg van de industriële revolutie trokken vanaf 1870 steeds meer Nederlanders van het platteland naar de stad, om in de fabrieken aan de slag te gaan. Hoewel de eerste decennia de werkomstandigheden ronduit slecht waren, kwam er begin twintigste eeuw verbetering in de situatie van de arbeiders. Ze ontvingen meer loon en kregen kortere werkdagen. Hierdoor hadden ze de tijd en gelegenheid om zich meer aan vermaak te wijden. Vanwege de toegenomen vraag, werd ook het aanbod van entertainment zo een stuk veelzijdiger. Naast voorzieningen als sportclubs en bibliotheken, ontstond er ook een uitgebreid nachtleven, waarin concerten, theaters en opera’s ook door het ‘gewone volk’ werden bezocht.

Jazz ontketent dansrage

Dit alles veroorzaakte ook een transformatie in de bars. Voorheen zochten arbeiders er voornamelijk vergetelheid in de drank. Vanaf de twintigste eeuw begonnen enkele van deze etablissementen zich meer op entertainment toe te spitsen. De eigenaren gingen er dans- en muziekvoorstellingen organiseren, in de hoop zo meer bezoekers te trekken. Deze verschuiving werd mede veroorzaakt door de opkomst van jazz. Dit muziekgenre waaide in de jaren ’20 vanuit de Verenigde Staten over naar Nederland, waar het meteen aansloeg. Alerte ondernemers speelden in op deze ontwikkeling door een danstent te openen of een dansvloer in hun restaurant aan te leggen. Zo konden bezoekers zelf op de populaire muziek meedansen, die live door een band werd gespeeld. Dit concept bleek een groot succes en al gauw was er sprake van een ware dansrage. Het betrof hier voornamelijk stijldansen, wat vandaag de dag als stijf en braaf zou overkomen.

Opleving door rock-‘n-roll

In de jaren ’50 en ’60 gaf de opkomst van rock-‘n-roll een nieuwe impuls aan het uitgaansleven. In deze periode bereikte de naoorlogse generatie hun tienerjaren, waarin ze zich steeds meer afkeerden van de normen van hun ouders. Dit deden ze onder andere door rebelse muziek’ te omarmen en een stuk vrijer met elkaar om te gaan. In de steeds drukker bezochte danstenten werd stijldansen dan ook vervangen door ‘seksueel schuifelen’.

Van livemuziek naar platenspelers

Vanaf eind jaren ’60 verdwenen de liveoptredens uit de nachtclubs en danstenten. Discjockeys (dj’s) namen hun plaats in. De introductie van de platenspelers op de markt opende namelijk ongekende nieuwe mogelijkheden in het uitgaansleven geopend. Met deze uitvinding konden de dj’s de populairste hits afspelen en deze bovendien ook zelf remixen. Hierdoor ontstonden er grootschalige discotheken, waarin bezoekers onder felle verlichting uit hun dak gingen. Discomuziek werd dan ook een zeer populair genre.

Elektronische muziek

Vanaf eind jaren ’80 waren de disco’s over hun hoogtepunt heen. In het decennium daarop richtten nachtclubs zich daarom meer op elektronische muziek. In Europa sloegen genres als techno, house en trance goed aan bij het publiek. Hun invloed is nog steeds in het nachtleven van tegenwoordig terug te zien.