Tisja Beav, joodse dag van rouw
Tisja Beav, ook wel gespeld als Tish'a B'Av, of in het Hebreeuws תשעה באב is een joodse rouwdag, waarbij wordt stilgestaan bij stilgestaan bij een aantal gebeurtenissen uit de geschiedenis van het jodendom.
Tisja Beav valt op de negende dag van de Hebreeuwse maand av. Als Tisja Beav op een zaterdag, shabbat, valt, wordt de dag verschoven naar 10 av.
Tisja Beav staat eigenlijk niet op zichzelf. Het is de laatste dag van de periode van Drie weken, een periode waarin, vooral in meer orthodoxe kringen, gerouwd wordt. Die periode van rouw begint met vasten op de zeventiende dag van de maand tammoez en eindigt met Tisja Beav.
Verwoesting van de Joodse Tempel
Die data komen overeen met de verwoesting van de tempel van Jeruzalem. Op 17 tammoez zouden de troepen van de Babylonische koning Nebukadnezar II in 586 voor Christus de eerste bres in de muren van Jeruzalem hebben geslagen. Op 9 av werd de Eerste joodse tempel volledig verwoest door de Babyloniërs.
Hoewel de periode van de drie weken en Tisja Beav dus samenvallen met de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs, is dat niet het enige waarbij wordt stilgestaan. Ook andere dramatische gebeurtenissen uit de Joodse geschiedenis worden herdacht. De verwoesting van de tweede joodse tempel door de Romeinen in het jaar 70 en de verdrijving van de Joodse bevolking uit Spanje na de Reconquista worden herdacht. Meer moderne interpretaties van Tisja Beav staan ook stil bij de pogroms die tijdens en na de Eerste Wereldoorlog in Oost-Europa uitbraken, de Kristallnacht en de Holocaust.
De Drie weken
Tisja Beav draait om herdenking en rouw, maar dat begint dus al drie weken eerder. Op 17 tammoez begint het met een periode van vasten tussen zonsopgang en zonsondergang. De weken die volgen, staan in het teken van soberheid. Hoe die weken worden ingevuld, verschilt tussen verschillende stromingen binnen het joodse geloof. Datzelfde geldt ook voor de begindatum van de periode. Sefardische joden beginnen de periode meestal pas wanneer de maand av begint.
In die periode wordt er als uiting van rouw niet getrouwd, geen vlees gegeten of alcohol gedronken, wordt er niet naar muziek met instrumenten geluisterd en scheren of haren knippen zit er in die periode ook niet bij. Er wordt ook afgezien van plezierreisjes zoals vakantie. Bij voorkeur worden er ook geen grote aankopen gedaan.
Als de maand av begint, neemt het aantal rouwrestricties toe. In meer orthodoxe kringen wordt er dan ook afgezien van zaken als nagels knippen en schone kleding, al wordt dat laatste soms creatief aangepakt. Als men kleding aantrekt en meteen weer uittrekt en terug in de kast legt, telt dat niet meer als ‘schoon’. Zo kan men toch van kleding wisselen tijdens de rouwperiode.
Herdenkingen op Tisja Beav
Op Tisja Beav zelf wordt er vanaf zonsondergang vóór de dag zelf gevast. Dat vasten duurt totdat het helemaal donker is op de volgende dag, daarmee kan het vasten zo’n 25 uur duren, iets dat ook gebeurt tijdens Jom Kippoer. Dat vasten is totaal, er wordt dus helemaal niks gegeten of gedronken, zelfs geen water. Zieken hoeven hier niet aan mee te doen. Verder worden er geen leren schoenen gedragen, geen make-up en net als in de periode ervoor wordt er niet geschoren. Als teken van rouw zit men ook op lage bankjes of stoelen, in plaats van gewone stoelen.
Dat gebeurt ook in de synagoge, waar ook niet op gewone stoelen gezeten wordt tijdens de diensten. In de synagoge wordt het licht gedimd, de Torah wordt ingepakt in donkere kleuren en vaak wordt er uit het boek met klaagliederen gelezen.
Afsluiting van Tisja Beav
Na Tisja Beav is de rouwperiode nog niet voorbij. De eerste joodse tempel werd op 9 av in brand gestoken, maar de brand woedde nog dagen. Daarom kent Tisja Beav geen feest om de rouwperiode af te sluiten en staan 10 en 11 av ook nog in het teken van rouw, maar dan minder heftig dan op Tisja Beav.
