Dierenmummies doorgelicht: tentoonstelling in het Allard Pierson

Tot welke krokodilsoort behoort de krokodilmummie, en bevat de ‘mummie van een kat’ wel echt een kat? Hoe hebben deze dieren in het oude Egypte geleefd en hoe zijn ze aan hun einde gekomen? Rond deze en andere vragen is afgelopen zomer een bijzonder onderzoek van start gegaan. Dertien Oudegyptische dierenmummies uit de collectie van het Allard Pierson gingen naar Amsterdam UMC om volledig te worden doorgelicht. De mummies, de scans én de ontdekkingen, staan centraal in het Allard Pierson in de tentoonstelling Dierenmummies doorgelicht. 

Dierenmummies doorgelicht is een kortlopende tentoonstelling die nog in het Allard Pierson te zien is tot en met 6 maart 2022.

Twaalf mummies van katten, vissen, vogels en zelfs een scarabee (een mestkever), maakten al lang deel uit van de collecties van het Allard Pierson. Toen het museum in 2018 ook de mummie van een jonge krokodil verwierf, ontstond het idee ze allemaal grondig te onderzoeken met behulp van de allernieuwste technieken. Er kwam een unieke samenwerking tot stand met Amsterdam UMC en Naturalis Biodiversity Center. Op 17 juli 2021 was het zover en gingen de dertien Oudegyptische dierenmummies naar het ziekenhuis waar ze volledig zijn doorgelicht met behulp van een CT-scanner en een röntgenapparaat. Eindelijk was het mogelijk te zien wat al ruim 2000 jaar onder zwachtels verborgen was. ,

Geschenk voor de goden

Door onderzoek naar dierenmummies komen we veel te weten over het leven in het oude Egypte. Er zijn verschillende redenen waarom dieren gemummificeerd werden: ze werden gezien als vertegenwoordigers van de goden, ze gingen mee in het graf als voedsel of waren het huisdier van een overledene. Bij de meest voorkomende mummiesoort gaat het om dieren die aan een godheid geschonken werden, in de hoop op een wederdienst. De dieren werden in en om de tempel gehouden, gedood, gemummificeerd en vervolgens door gelovigen gekocht die ze schonken aan de godheid.

De tentoonstelling

In de tentoonstelling is een korte documentaire te zien over het scannen van de mummies en momenten uit het onderzoekstraject. Een aantal van de CT-scans is te bewonderen en om bezoekers een beter beeld te geven van de inhoud, heeft 4D Research Lab van de Universiteit van Amsterdam 3D-modellen gemaakt. Met deze modellen kan de bezoeker zelf de dierenmummies digitaal ‘ontleden’. Natuurlijk zijn de dertien mummies tentoongesteld en is er veel informatie over de ontdekkingen. Rondom de tentoonstelling zijn activiteiten georganiseerd. Zo is conservator Egypte Ben van den Bercken op enkele dagen in de tentoonstelling aanwezig om te vertellen over het oude Egypte en het onderzoek naar de dierenmummies. 

Het onderzoek en de tentoonstelling zijn mede mogelijk gemaakt door Mondriaan Fonds, Amsterdam UMC en 4D Research Lab. Onderzoekpartners zijn Naturalis Biodiversity Center, veterinair radioloog Susanne Boroffka en Museu Paraense Emílio Goeldi in Belém, Brazilië.