Grote cartografie tentoonstelling in het Allard Pierson
In Open Kaart– van atlas tot streetmap reis je door zeven eeuwen kaarten en atlassen én werp je een blik in de toekomst. Bekijk een enorme diversiteit aan kaarten vanaf de 15de eeuw en ontdek de verhalen die erachter schuilgaan.
Open Kaart start in Amsterdam en zoomt via Nederland en Europa uit naar de wereld, met speciale aandacht voor voormalig Nederlands-Indië, Suriname en de Antillen. Oude en meer recente kaarten getuigen van koloniale verhoudingen, geografische ontwikkelingen, de omgang van Nederland met het water en veranderende grenzen. Aan de toekomst van de cartografie is een presentatie gewijd in samenwerking met het Amsterdamse technologiebedrijf TomTom.
Alle kaarten, waaronder werk van Blaeu, Ortelius, Ptolemaeus en Bos, behoren tot de collectie van het Allard Pierson. De kern ervan is in bruikleen gegeven door het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) dat dit jaar 150 jaar bestaat.
Bijzonder topstuk
In het kader van Open Kaart heeft het Allard Pierson een uniek exemplaar van de grote wandkaart van Amsterdam aangekocht. Deze eerste uitgave, in 1625 gemaakt door Balthasar Florisz. van Berckenrode, is in de tijd van ontstaan met de hand ingekleurd. De plattegrond is de meest gedetailleerde en betrouwbare weergave van Amsterdam in de 17de eeuw. De stad wordt op een vernieuwende manier gepresenteerd: voor het eerst wordt Amsterdam recht van boven weergegeven. De bebouwing is driedimensionaal getekend, wat een levendig en realistisch beeld oplevert van de groeiende 17de-eeuwse stad.
Opmerkelijke plakkaarten
Een opvallend onderdeel van de tentoonstelling is de serie Aardrijkskundige Plakkaarten. Plakkaarten – het woord zegt het al – zijn kaarten om op te plakken. De kaarten zijn ‘verknipt’ in geometrische segmenten, door elkaar en op het eerste gezicht onherkenbaar afgedrukt. Kinderen puzzelen uitgeknipte losse stukjes op school of thuis tot een complete kaart, al dan niet met behulp van een voorbeeld. Zo wordt spelenderwijs kennisgemaakt met de geografische en topografische indeling van een stuk Nederland.
De Plakkaarten zijn in de tweede helft van de 19de eeuw geproduceerd door de firma Vlieger, naar een idee van Francis Allan, leraar aan 's Rijks-Kweekschool voor Onderwijzers in Haarlem. Voor zover bekend is er maar één set van deze plakkaarten bewaard gebleven, bij het Allard Pierson. Waarom er zo weinig van zijn overgebleven laat zich raden: ze zijn verknipt, opgeplakt en versleten – en na verloop van tijd waarschijnlijk gewoon weggegooid.
Open kaart – van atlas tot streetmap is te zien van 2 maart tot en met 16 juli 2023.
