10 februari jarig: Boris Pasternak
‘Ongeloofelijk dankbaar, geraakt, trots, verbaast en verlegen’. Met deze woorden reageerde Boris Pasternak, auteur van 'Dokter Zjivago', in eerste instantie op zijn nominatie voor de Nobelprijs voor de Literatuur. Later zag hij zich onder druk van de Russische autoriteiten echter genoodzaakt de prijs toch niet te accepteren. Boris Pasternak werd geboren op 10 februari 1890.
Boris Pasternak was de zoon van pianiste Rosa Kauman en Leonid Pasternak, een portretschilder en docent aan de Kunstacademie te Moskou. Als oudste telg van dit kosmopolitische gezin kreeg Boris zelf ook een culturele opleiding. Hij was slechts dertien jaar oud toen hij zijn eerste compositiestudie maakte, wat resulteerde in een aantal nieuwe pianostukken. Later studeerde Pasternak onder meer filosofie en rechten, alvorens hij in 1914 definitief overstapte op een schrijverscarrière.
Pasternak’s nationale doorbraak kwam in 1921 met de publicatie van ‘Mijn zuster het leven’, een dichtbundel die geïnspireerd was op zijn onbeantwoorde liefde voor Ida Vysotskaya, een meisje uit een rijke Russische familie. Met zijn poëzie probeerde Pasternak de lezer deelgenoot te maken van zijn gevoelens en hem intens mee te laten leven. Deze stijl viel in de smaak bij het Russische publiek en leverde Pasternak grote successen op. Zo publiceerde hij tussen 1923 en 1929 nog zeven nieuwe werken, waaronder de dichtbundel ‘Het jaar 1905’ en het autobiografische boek ‘Vrijgeleide'.
De internationale literaire wereld ontdekte Pasternak echter pas na zijn publicatie van 'Dokter Zjivago' in 1955. Deze roman vertelt het liefdesverhaal van Lara en Joeri, een jonge dokter die van dichtbij de Russische revolutie en de daaropvolgende burgeroorlog meemaakt. De Russische autoriteiten vonden dat het verhaal de Revolutie in een te negatief licht plaatste en verboden daarom de distributie van het werk. Pas na de publicatie van een Italiaanse vertaling in 1957 in Milaan kreeg Pasternak alsnog internationale erkenning voor zijn meesterwerk.
In 1958 werd hem zelfs de Nobelprijs voor de Literatuur toegekend, maar de Russische autoriteiten weigerden hem toestemming te geven om deze Westerse prijs te accepteren. Pasternak zag zich daarom genoodzaakt af te zien van de prijs met de boodschap: “Gezien de betekenis die de samenleving waarin ik woon aan deze Nobelprijs heeft gegeven, kan ik deze onverdiende beloning niet accepteren”. Boris Pasternak stierf nog geen twee jaar later op 30 mei 1960 aan de gevolgen van longkanker.
