12 maart jarig: koning Idris I van Libië

Na zijn pelgrimstocht naar Mekka wordt hij als leider van een soefistische nomadenstam de belangrijkste onafhankelijkheidstrijder van Libië. In 1951 slaagt hij erin Libië de onafhankelijkheid te bezorgen, waarna hij met zijn achttienjarige koningschap zijn naam vestigt als de enige koning die Libië ooit heeft gehad. Koning Idris I werd geboren op 12 maart 1889.

Idris I van Libië werd geboren als Sajjid Moehammad Idris bin Moehammad al-Mahdi as-Senoessi in het Libische plaatse Jaghbub, vlakbij de grens met Egypte. Hij was een kleinzoon van Moehannam ibn Ali as-Senoessi, die in 1837 in Mekka de Libische soefistische nomadenstam ‘Senoessi’ had gesticht. Idris volgde onderwijs in al-Kufra en vertrok in 1914 op pelgrimstocht naar Mekka.

Na zijn thuiskomst volgde Idris in 1916 zijn oom op als leider van de Senoessi. Hij startte onderhandelingen met Italië, dat in 1912 Libië had veroverd op de verzwakte Ottomanen. Groot-Brittannië erkende Idris als de emir van Cyrenaica, een landstreek in het oosten van Libië. Met het verdrag van al-Rajma werd Cyrenaica in 1920 officieel een Italiaanse kolonie. Idris kreeg de bevoegdheid om een regering te vormen en de Italiaanse kolonie op semiautonome wijze te besturen.

Hij nam hier echter geen genoegen mee en streed voor volledige onafhankelijkheid. Vanuit Caïro in Egypte zette hij een guerrillaoorlog op touw tegen het koloniale Italiaanse bewind. Met zijn guerrillastrijders vocht hij tijdens de Tweede Wereldoorlog aan Britse zijde tegen zowel Italië als Duitsland. In 1944, nadat de strijd in Noord-Afrika in het voordeel van de geallieerden was beslecht, keerde Idris terug naar Libië. Hij vestigde zijn regering in Benghazi en onderhandelde met de Verenigde Naties, nadat Italië zijn aanspraken op Libië in 1947 had opgegeven. Op 23 december 1951 verklaarde Idris Libië onafhankelijk als een constitutionele monarchie met erfopvolging.

Als de eerste koning van Libië voer Idris I een gematigde, prowesterse koers. Hij haalde zich hiermee de woede van veel antiwesterse moslims op de hals en zag zich geconfronteerd met een politiek instabiele situatie in zijn koninkrijk. Vanwege zijn verslechterde gezondheid kondigde Idris aan op 2 september 1969 af te treden. Hoewel hij vijf keer was getrouwd en zes kinderen had gekregen, was er op dat moment geen mannelijke erfgenaam meer in leven.

Nog voordat zijn neef Hasan as-Senoessi hem op kon volgen, pleegde Kadhaffi een succesvolle staatsgreep. Hij schafte de monarchie af en maakte van Libië een ‘socialistische republiek’. Idris vluchtte naar Griekenland en vestigde zich daarna in Caïro, waar hij tot zijn overlijden bleef wonen. Hij overleed op 25 mei 1983 op 94-jarige leeftijd.