13 maart jarig: Jozef II
Keizer Jozef II is een overtuigd ‘kameralist’ en zet zich in voor de belangen van zijn onderdanen. Toch is het merendeel van het volk ontevreden over zijn agressieve drang naar een centraal bestuur. Daarnaast raakt hij verzeild in een kort conflict met de Republiek der Nederlanden dat bekend komt te staan als de ‘Keteloorlog’. Jozef II werd geboren op 13 maart 1741.
Jozef Benedictus werd geboren op 13 maart 1741 als de oudste zoon van keizer Frans I en Maria Theresia van Oostenrijk. Op 19-jarige leeftijd trad hij in het huwelijk met Isabella van Bourbon-Parma, met wie hij twee kinderen kreeg. Vlak na de geboorte van het jongste kind in 1763 kwam Isabella echter te overlijden, een klap die Jozef nooit te boven zou komen. Hij hertrouwde twee jaar later nog wel met Maria Josepha van Beieren, maar hij liet zich regelmatig laagdunkend uit over haar ‘afstotelijke uiterlijk’, en er was dan ook geen sprake van een gelukkig huwelijk.
Jozef raakte tijdens zijn jeugd overtuigd van de ‘kameralistiek’, wat inhield dat hij vond dat de staat het collectieve belang van het volk voorop moest zetten. Toen hij na de dood van zijn vader in 1865 uitgeroepen werd tot de nieuwe keizer van het Heilige Roomse Rijk probeerde hij dit in de praktijk te brengen. Zo liet hij het systeem van de lijfeigenschap afschaffen en besloot hij zijn onderdanen godsdienstvrijheid te geven. Toch zorgde de regeerstijl van Jozef II voor ontevredenheid onder het volk. Met name de Hongaren en Italianen verzetten zich hevig tegen zijn drang naar centralisatie.
Ook op het gebied van de buitenlandse politiek kreeg Jozef regelmatig te maken met conflicten. Zo raakte hij in 1784 verzeild in een oorlog met de Republiek der Nederlanden. De keizer wilde dat de rivier de Schelde weer opengesteld zou worden en stuurde een tweetal schepen om zijn eisen kracht bij te zetten. Na één Nederlands kanonschot, dat een soepketel op het dek van één van de schepen raakte, gaven de Oostenrijkers zich echter alweer over, waardoor het conflict bekend kwam te staan als de Keteloorlog.
De agressieve politiek van Jozef leidde in het najaar van 1789 in de Zuidelijke Nederlanden zelfs tot een opstand tegen het Oostenrijkse gezag. Aan het einde van het jaar zou deze ‘Brabantse Omwenteling’ weer neergeslagen worden, maar Jozef zou dit zelf niet meer meemaken, want hij overleed op 20 februari 1790.
