14 februari jarig: Willem Kolff

Willem Kolff is een belangrijke pionier op het gebied van het ontwerpen en toepassen van kunstmatige organen. Hij slaagt er in 1942 in om met aluminium uit een Duitse bommenwerper, een emaillen spoelbak, een waterpomp uit een T-Ford en worstenvellen van de plaatselijke slager de eerste werkende kunstnier te maken. Willem Kolff werd geboren op 14 februari 1911 in Leiden.

Willem Kolff was de oudste van de vijf zonen van de Leidse huisarts Jacob Kolff. Toen hij zes jaar oud was verhuisde zijn gezin naar Beekbergen, waar zijn vader als directeur van een sanatorium voor tuberculosepatiënten werd aangesteld. Op jonge leeftijd wist Kolff al dat hij graag in de voetsporen van zijn vader wilde treden. Hij studeerde geneeskunde aan de universiteit van Leiden en was tijdens zijn studietijd werkzaam op de afdeling pathologische anatomie van de universiteit. In 1937 behaalde hij zijn artsenexamen en besloot hij zich als internist te gaan specialiseren aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hier ontstond zijn interesse voor het kunstmatig kunnen simuleren van de nierfunctie.

Kunstnier

Toen de Duitsers Nederland bezetten weigerde Kolff te gaan werken onder het gezag van de nazi’s. Daarom verhuisde hij naar het veel kleinere Kampen, waar hij kwam te werken bij het stadsziekenhuis ‘De Engelenbergstichting’. Daar bouwde hij in 1942 zijn ontwerp van een kunstnier, onder andere gemaakt van worstencellofaan. Hiervan wist Kolff dat het bloeddeeltjes tegenhield maar afvalstoffen doorliet. In 1945 slaagde hij erin om met dit bloedzuiverende apparaat het leven te redden van een 67-jarige nierpatiënt.

hart-longmachine

Ondanks dit succes kreeg Kolff in het begin van zijn carrière vaak te maken met weerstand van andere artsen, die er nog niet van overtuigd waren dat dergelijke technieken medici konden helpen bij het behandelen van patiënten. Daarom besloot Kolff in 1950 om naar Amerika te vertrekken, waar de medische conventies vrijer waren. Kolff wist als een van de eerste artsen ter wereld een kind aan het hart te opereren met een zelfbedachte hart-longmachine. Hoewel hij vooral bekend staat als uitvinder van de kunstnier, geldt hij wereldwijd ook als de uitvinder van het kunsthart.

laatste jaren

In 1997 ging Kolff op 86-jarige leeftijd met pensioen. Toen hij later in een verzorgingshuis terecht kwam, richtte hij zijn kamer in als kantoor en ging hij weer aan het werk. In 2005 moest Kolff, zo goed als blind en doof, stoppen met zijn werkzaamheden. Hij overleed op 11 februari 2009, kort voor zijn 98e verjaardag.