16 maart jarig: Gerbrand Adriaensz Bredero

'’t Kan verkeeren'. Met deze simpele lijfspreuk verrijkt Gerbrand Adriaensz Bredero de Nederlandse taal met een nieuw gezegde. De grilligheid van het leven wordt door hemzelf belichaamd: juist op het moment dat hij zich heeft ontwikkeld tot één van de succesvolste dichters en toneelschrijvers uit de Nederlandse geschiedenis, overlijdt Bredero plotseling op 33-jarige leeftijd. Gebrand Adriaenszoon Bredero werd geboren op 16 maart 1585.

Bredero was de zoon van de welvarende schoenmaker Adriaen Cornelisz en Maryghen Gerbrands, die in totaal maar liefst twaalf kinderen kregen. Hij groeide op in de periode waarin zijn geboorteplaats Amsterdam uitgroeide tot een belangrijke handelsstad. Bredero kreeg goed onderwijs en beheerste al op jonge leeftijd Frans, Engels en Latijn. 

Op 21-jarige leeftijd deed Bredero mee aan een dichtwedstrijd. Het vierregelige vers dat hij toen schreef is het vroegst bekende gedicht van zijn hand. In 1610 ging Bredero in de leer bij de kunstschilder Francesco Badens, maar een jaar later volgde hij zijn hart en ging hij als schrijver aan de slag bij rederijkerskamer D’Eglentier aan de Nes, vlakbij de woning waar hij ter wereld was gebracht. Al snel groeide de erkenning voor zijn schrijfvaardigheden. In 1612 schreef Bredero één van zijn bekendste werken: ‘Klucht van de Koe’, twee jaar later gevolgd door ‘Lof van de Armoede’. 

Veel vrouwen, waaronder de dichteres Maria Tesselschade Visscher, speelden een rol in zijn leven. Toch trouwde Bredero nooit. Op een bruiloft van vrienden ontmoette Bredero in augustus Hugo de Groot, en in dezelfde periode raakte hij bevriend met P.C. Hooft. Als gevolg van verscheidene interne akkefietjes ontstond er nogal wat onrust bij D’Eglentier, waarna een aantal schrijvers er de brui aan gaven en op initiatief van Samuel Coster de Nederduytsche Academie oprichtten. Bredero twijfelde, maar volgde uiteindelijk Coster. In 1617 schreef hij zijn geprezen ‘Spaanschen Brabander Ierolimo’.

Bredero was aan te merken als een ‘realistische’ toneelschrijver. Hij baseerde zich op zijn alledaagse Amsterdamse leefomgeving en zijn personages werden gekarakteriseerd door eenvoud en bescheidenheid. Liefde en religie vormden overkoepelende thema’s in zijn werk. Veel van de door hem verzonnen toneelstukken werden al tijdens zijn leven opgevoerd, en vrijwel al zijn werken verschenen in meerdere herdrukken. Gebrand Adriaenszoon Bredero overleed op 23 augustus 1618 in zijn geboorte- en woonplaats Amsterdam, aan een onbekende doodsoorzaak. Het Groot Lied-boeck, dat geldt als zijn belangrijkste dichtbundel, werd vier jaar na zijn overlijden uitgebracht.