17 Augustus Jarig: Johan Manusama
"De RMS is geen droom, maar een realiteit van 1950”, dat zei Johan Manusama toen hij in 1993 aftrad als president van de Republik Maluka Selutan. Hij heeft zijn functie echter nooit ter plaatse kunnen uitvoeren. Manusama heeft in de tijd dat hij president was namelijk altijd in Nederland gewoond. Johan Manusama wordt geboren op 17 augustus 1910.
Johan Manusama werd geboren op Borneo, als zoon van een Molukse vader en een Europese moeder. Zijn vader was op Java ingenieur geworden. Johan volgde zelf een studie tot civiel ingenieur aan de hogeschool van Bandoeng. Ondertussen maakte hij roerige tijden mee op Java. Het Nederlandse gezag werd in 1942 omver geworpen door de Japanners, en na de capitulatie van Japan in 1945 werd door Soekarno de Indonesische onafhankelijkheid uitgeroepen. Manusama was Nederlands gezind. Hij was niet tegen de Indonesische afhankelijkheid, maar wel tegen centraal gezag in de archipel. Hij was bang dat Ambon, waar hij zich sterk mee verbonden voelde, onderdrukt zou worden vanuit het dominante Java. Het duurde echter nog tot 1947 voordat hij voor het eerst voet zette op Ambonese grond.
In 1950 brak een opstand uit op Ambon, omdat Soekarno Oost-Indonesië haar autonomie ontnam. Tijdens deze opstand werd de Republik Maluka Selutan(RMS) uitgeroepen, een zelfstandige Zuid-Molukse staat. Hier was Manusama vanaf het begin bij betrokken, hij werd minister van Onderwijs en later ook van Defensie. De opstand tegen het Indonesië van Soekarno werd neergeslagen door het Indonesische leger, waarna Manusama tevergeefs hulp zocht in Nederland.
In 1953 vluchtte Manusama zelf naar Nederland. Hij werd gezocht omdat hij politiek actief bleef en zich tegen de centrale macht van Indonesië bleef verzetten. Toen president Soumokil van de RMS in 1966 werd geëxecuteerd door het Indonesische leger, volgde Manusama hem op. Hij kon echter niet voorkomen dat de Molukse gemeenschap in Nederland radicaliseerde, met de treinkaping bij De Punt in 1977 als dieptepunt. Hoewel Manusama tegen dit geweld was en vaak probeerde te bemiddelen tussen de Nederlandse overheid en de geradicaliseerde Molukse jongeren,werd dit geweld hem door veel Nederlanders toch aangerekend. Uiteindelijk stierf Johan Manusama op 29 december 1995 in Rotterdam, zonder dat zijn droom, een vrije Zuid-Molukse staat, ooit gerealiseerd werd.
