1905: ‘Bloedige Zondag’ in Sint Petersburg

Dit is een monsterlijke wet die ervoor zorgt dat mensen uiteindelijk niet meer zullen demonstreren

De Russische regering gaat een wet invoeren die het moeilijker maakt voor de oppositie om te demonstreren. De wet volgt op grootschalige demonstraties tegen president Poetin, die afgelopen winter gehouden werden. Op 22 januari 1905 vond er eveneens een grote demonstratie plaats in Rusland. Toen overheidstroepen het vuur openden op de menigte, kwamen honderden demonstranten om het leven.

In 1905 was het Russische volk ontevreden over het beleid van het tsaristische regime. Rusland verkeerde sinds februari 1904 in oorlog met Japan, en de Russen waren deze bloedige oorlog zat. Verder eisten de Russische arbeiders kortere werkdagen en algemeen stemrecht. Bovendien gold er een wet die het Russische volk verbood om te demonstreren. Toen in januari een aantal leden van de arbeidersvakbond ontslagen werden uit een wapenfabriek in Sint Petersburg was het hek van de dam.

Een orthodox christelijke priester, Georgi Gapon, organiseerde op zondag 22 januari een protestmars naar het Winterpaleis van tsaar Nicolaas II. Hij wist ongeveer 135.000 mensen op te trommelen. Onder de menigte bevonden zich hele families, waaronder ook vrouwen en kinderen. Hoewel de demonstranten eisten dat de regering de situatie zou verbeteren voor arbeiders, waren ze er niet op uit om het tsaristische bewind te doen vallen. Toen de menigte bij het Winterpaleis arriveerde, openden de soldaten die het paleis bewaakten het vuur. Ze vuurden eerst een aantal waarschuwingsschoten af, maar richtten daarna op de demonstranten. Bijna 200 mensen werden gedood door geweerschoten of vertrapt door de vluchtende menigte.

De tsaar was zelf niet aanwezig in Sint Petersburg. Hij zei over het incident: “God, hoe pijnlijk en verdrietig”. Toch hielden de Russen hem verantwoordelijk voor de schietpartij. De ‘Bloedige Zondag’ leidde tot de Russische Revolutie van 1905. Overal in Rusland braken opstandjes en ongeregeldheden uit. In veel steden werd een eigen raad opgezet, ‘Sovjet’ in het Russisch. Bovendien verloor de tsaar controle over een groot deel van zijn leger, omdat veel soldaten muitten. Tsaar Nicolaas II zwichtte onder de druk van zijn ontevreden volk. Hij voerde in oktober 1905 het Russische parlement in, de Doema.

De huidige Russische regering wil opnieuw het houden van demonstraties aan banden leggen. De Doema, het parlement dat voortkwam uit de revolutie in 1905, heeft met een grote meerderheid ingestemd met een wet die demonstraties inperkt.