20 mei 2002 – Oost-Timor wordt onafhankelijk

Na een periode van vierentwintig jaar onder Indonesisch bewind werd Oost-Timor op 20 mei 2002 officieel onafhankelijk verklaard. Bij de toetreding van Oost-Timor tot de Verenigde Naties in datzelfde jaar koos het land voor de Portugese naam: Timor-Leste. Sinds de kolonisatie van de Portugezen in de zestiende eeuw is Oost-Timor door de eeuwen heen meerdere malen geannexeerd door diverse landen.

Oost-Timor

Het grondgebied van Oost-Timor beslaat, zoals de naam al zegt, het oostelijke gedeelte van het Zuid-Aziatische eiland Timor. Ook verschillende omliggende eilandjes zoals Atauro en Jaco worden tot het grondgebied van Oost-Timor gerekend. Het westelijke gedeelte van het eiland Timor behoort tot het naburige Indonesië. Tot de komst van Europese kolonisten in de zestiende eeuw leefden de Timorezen een geïsoleerd bestaan en waren zij hoofdzakelijk boeren. China en India waren de handelspartners van Timor, omdat deze zeevarende naties op doortocht ruilhandel verrichten met de Timorezen.

Kolonisatie Timor

In 1520 arriveerden de Portugezen en zij gaven het eiland de naam Timor-Leste. In 1522 kwamen ook de Spanjaarden naar het eiland en beide landen zetten handelsposten op en startten missionarismissies. Het westelijke gedeelte van het eiland werd in 1613 in bezit genomen van de Nederlandse kolonisten en de Britten hadden zeggenschap over het eiland in de periode 1812-1815. Lange tijd vochten Nederlanders en Portugezen over wie de macht over het eiland had. Pogingen tot een definitieve verdeling werden in 1860 en 1893 in verdragen vastgelegd, maar pas in 1914 werd de oost-westverdeling definitief voltrokken.

Japanse overheersing

Tijdens de Tweede Wereldoorlog namen de Japanners bezit over grote delen van het eiland. De bevolking verzette zich tegen de Japanners en mede door hulp van vrijwilligers uit Oost-Timor werd de Battle of Timor uitgevochten. De jarenlange strijd kostte aan 40.000 tot 70.000 Timorezen het leven. Na de Tweede Wereldoorlog trok Japan zich terug en was Oost-Timor wederom in handen van de Portugezen. Door de dekolonisatie vertrokken de Portugezen in 1975.

Indonesische overheersing

De strijd om de macht barstte in volle hevigheid los na de dekolonisatie van de Portugezen. Het naburige Indonesië vreesde dat de communistische partij aan de macht zou komen en met de dreiging van de Koude Oorlog besloten ze in te grijpen. Met de goedkeuring van het Westen op zak werd de Indonesische invasie van Oost-Timor in december 1975 ingezet. Dit leidde er toe dat Oost-Timor in juli 1976 opgenomen werd als provincie van Indonesië. De Indonesische overheersing over Oost-Timor kenmerkte zich door veel geweld en vele slachtoffers. De Oost-Timorese guerrillagroepering Falintil vocht van 1975 tot 1999 tegen de Indonesische machthebbers. Het aantal doden in deze periode als gevolg van het conflict wordt geschat op 102.800.

Onafhankelijkheid Oost-Timor

Na het aftreden van de Indonesische leider Soeharto in 1999 werd er mede door de Verenigde Naties een referendum georganiseerd waarin de toekomst van Oost-Timor werd bepaald. Zo’n tachtig procent van de stemmers koos voor onafhankelijkheid. In 2000 werd de militaire macht in Oost-Timor overgedragen aan de Verenigde Naties en ondanks voortdurende geweldplegingen van diverse groeperingen keerden ruim 200.000 vluchtelingen terug naar hun thuisland. De officiële onafhankelijkheid werd op 20 mei 2002 uitgeroepen en Xanana Gusmão werd de eerste president van de onafhankelijke staat Oost-Timor. Datzelfde jaar trad Oost-Timor zelf toe tot de Verenigde Naties.