24 april jarig: Willem van Oranje

Dit artikel is verouderd. Een nieuw artikel over dit onderwerp is HIER te belezen.

“Ik zal de eer, het geloof, de wet van God, van de koning, van mijn vrienden en mij handhaven.” Het is de lijfspreuk van Willem ‘de Zwijger’, die als raadgever verbonden is aan de hofhouding van Karel V en zijn opvolger Filips II. Toch zal hij de geschiedenisboeken ingaan als voortrekker van de Nederlandse Opstand en Vader des Vaderlands. Willem van Oranje werd geboren op 24 april 1533.

Willem van Nassau werd geboren in het Duitse slot Dillenburg als oudste zoon van de graaf van Nassau, Willem de Rijke, en diens tweede vrouw Juliana van Stolberg. In 1544 erfde Willem van Nassau het Zuid-Franse prinsendom Orange en ontving daardoor de titel ‘prins van Oranje’. Hij kwam hierdoor in het vizier van de grote keizer Karel V. Die accepteerde de adellijke titel van Willem van Nassau alleen op voorwaarde dat de tiener naar zijn hof in Brussel verhuisde, om daar in de geest van het rooms-katholicisme te worden opgevoed en opgeleid.

Toen Willem van Oranje achttien jaar was trouwde hij met zijn leeftijdsgenoot Anna van Egmond. Hij werd een vertrouweling van Karel V, die in 1555 echter afstand deed van de troon ten gunste van zijn zoon Filips II. Deze strenggelovige katholieke koning onderdrukte vanuit Spanje met harde hand het opbloeiende calvinisme in de Spaanse Nederlanden. In 1559 stelde hij Willem van Oranje aan als stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht. Na het overlijden van zijn eerste vrouw trouwde Willem van Oranje in 1561 met Anna van Saksen. Dit huwelijk was echter geen lang leven beschoren.

Rond 1567 verloor Willem van Oranje definitief zijn vertrouwen in de machtsbeluste Filips II. Hij koos openlijk de zijde van de calvinistische edelen, vluchtte naar Dillenburg en smeedde van daaruit plannen om de wapens op te nemen tegen de Spaanse overheerser. Op 25 mei 1568 boekte het Orangistische leger onder leiding van zijn broer Lodewijk de eerste overwinning in de slag bij Heiligerlee. Het was het begin van de Nederlandse Opstand, waarvan Willem van Oranje in deze eerste fase optrad als strategisch leidsman. Tussen alle oorlogsverwikkelingen door trad hij in 1575 voor de derde maal in het huwelijk, met Charlotte de Bourbon.

Vijf jaar later werd Willem van Oranje ‘vogelvrij’ verklaard door Filips II, waarna enkele aanslagen op zijn leven werden gepleegd. Zijn levensbedreigende situatie weerhield Willem van Oranje er niet van om na het overlijden van zijn derde vrouw nogmaals te trouwen, met Louise Coligny. Uit zijn vier huwelijken kwamen in totaal twaalf kinderen voort, waaronder prins Maurits (1567-1625) en prins Frederik Hendrik (1584-1647). Op 10 juli 1584 werd Willem van Oranje alsnog vermoord door Balthasar Gerards in Delft.