4x herkenbare nostalgie in de Nederlandse cultuur

Iedereen heeft wel eens verlangd naar vervlogen tijden. Nostalgie is dan ook een populair verschijnsel dat in vele hoeken van de Nederlandse samenleving terug te zien is. De volgende films, televisieseries, liedjes en dansvoorstellingen nemen je mee naar vroegere tijden en laten je wegdromen bij het idee: vroeger was alles beter.

1. Het dorp van Wim Sonneveld

Als je denkt aan nostalgische Nederlandstalige nummers, is de kans groot dat je bij dit lied uitkomt. Het lied is oorspronkelijk afkomstig van de Franse zanger Jean Ferrat die in 1964 het nummer La Montagne uitbracht. In 1965 werd het lied door de partner van Sonneveld, Friso Wiegersma, omgezet naar een Nederlandstalig lied – ‘het dorp’. Het bekende lied beschrijft een dorp uit vergane tijden dat gemoderniseerd is. Wat leefden ze eenvoudig toen in simp'le huizen tussen groen met boerenbloemen en een heg. Maar blijkbaar leefden ze verkeerd, het dorp is gemoderniseerd en nu zijn ze op de goeie weg. De zanger kijkt met nostalgische gevoelens terug naar het dorp van vroeger. Hij accepteert dat verandering plaats moet vinden, maar kan een gevoel van melancholiek niet tegenhouden. Ik weet wel, het is hun goeie recht, de nieuwe tijd, net wat u zegt, maar het maakt me wat melancholiek. Het lied eindige afgelopen september op nummer 1 in de Evergreen Top 1000 van Radio 5. Ook is het nummer meerdere keren gecoverd: zo vertaalde Rudi Carrel het lied in 1975 al naar het Duits als ‘Mein Dorf’ en vertaalden Katinka Polderman en Laurens Joensen het nummer naar het Zeeuws als ‘Ons durp’.

Moeder, ik wil bij de Revue

Het lied is bovendien teruggekomen in de nostalgische televisieserie uit 2012 ‘Moeder, ik wil bij de Revue’, dat zich in de jaren vijftig afspeelt. Daar zingt de hoofdpersoon Bob Somers dit nummer.

2. Kruimeltje (1999)

Een ‘dickensiaanse kerstfilm’ en ‘het nostalgische Kruimeltje’ zoals Trouw de film noemde. De film Kruimeltje uit 1999 is gebaseerd op het gelijknamige boek van Chris van Abkoude uit 1923. Het verhaal speelt zich af in de jaren 20 waarin hoofdpersoon Kruimeltje, een straatjongen, midden in de winter door Rotterdam zwerft. Wanneer Kruimeltjes pleegmoeder komt te overlijden, start zijn zoektocht naar zijn biologische ouder. De film die zich in het begin van de 20e eeuw afspeelt was een groot succes: de speelfilm trok in de zevende week dat de film in de Nederlandse bioscopen te zien was zijn miljoenste bezoeker. De film werd destijds zelfs de Nederlandse inzending voor de Oscars.

3. De televisieserie Toen was geluk heel gewoon

De serie Toen was geluk heel gewoon speelt zich af in de jaren 50 en 60 in een Rotterdamse wijk. In 1994 werd de serie voor het eerst uitgezonden door de KRO. De serie gaat over twee echtparen die buren zijn: Jaap en Nel Kooiman aan de ene kant en Siem en Zus Stokvis aan de andere kant. Volgens de website van de serie werd de ‘identificatie met een nostalgisch gevoel’ het ‘geheime wapen’ van Toen was geluk heel gewoon. De website van Beeld en Geluid noemt de humor in de serie ‘flauw’, maar benadrukt dat ‘juist omdat het programma zich afspeelt in de kneuterige en burgerlijke jaren 50, werkt deze humor toch’. De titel van de serie is gelijk aan die van het Nederlandstalige nostalgische lied bij uitstek: het nummer Toen was geluk heel gewoon of 1948. Het nummer is van Van Kooten en De Bie, gezongen door Gerard Cox, die zelf in de serie speelt. Gerard Cox stelde zelf voor de serie deze titel te geven, terwijl de serie eerst ‘Zo zijn we niet getrouwd’ zou gaan heten. Beluister hier nog eens de versie van Van Kooten en de Bie:  

4. Dansen in het verleden

Ook op het gebied van dans is nostalgie geen vreemd fenomeen. Zo is de van oorsprong Amerikaanse ‘lindyhop’ de laatste jaren steeds populairder geworden. De dans komt oorspronkelijk uit het Amerika van de jaren 20, waar de dans eerst vooral door de Afro-Amerikaanse bevolking gedanst werd, en later ook door de blanke bevolking. De dans werd daarna over de hele wereld populair onder de naam ‘jitterbug’. Na de bevrijding van Nederland namen de Canadezen deze dans mee naar ons land. Bekijk hier een filmpje van een groep mensen die de lindyhop dansen uit 2013: