50 jaar Cultureel Jongeren Paspoort
De Cultuurkaart voor jongeren moet blijven.” Staatssecretaris van Cultuur Halbe Zijlstra is van plan de gesubsidieerde pas voor jongeren na dit schooljaar af te schaffen. De Cultuurkaart is een initiatief van de stichting Cultureel Jongeren Paspoort (CJP), dat 50 jaar geleden werd opgericht om jongeren meer in contact te brengen met cultuur.
In de jaren ’50 maakte men zich in Nederland steeds meer zorgen over de ‘verwildering’ van de jeugd. Door de opkomst van de Amerikaanse massacultuur werd gevreesd dat de jongeren de ‘hogere kunsten’ niet meer zouden waarderen. Dit terwijl het juist zo belangrijk was dat de jeugd leerde beseffen “dat het leven nog door iets anders gevuld kon worden, dan door een sigaret of door een goedkope film.”
Amsterdamse jeugdraad
Volgens de Amsterdamse jeugdraad lag de oorzaak echter niet alleen bij de ‘angst voor het onbekende’, maar speelde ook het financiële aspect een rol bij de ‘drempelvrees’ van de jeugd. Zij stelden voor om de jongeren van Amsterdam voortaan naar culturele instellingen te lokken met behulp van kortingsacties. In navolging van dit idee werd in 1961 de Stichting Cultureel Jongeren Paspoort (CJP) opgericht, die begon met het uitgeven van een speciale kortingskaart. Met de pas, die slechts 1 gulden en 25 cent kostte, konden de Amsterdamse ‘arbeidersjongeren’ voortaan met korting naar allerlei musea en voorstellingen. Toch kende het initiatief aanvankelijk slechts een beperkt succes. “De jeugd ging niet voor een kwartje naar een klassiek concert, dat haar niet interesseerde.”
Nationaal paspoort
In de jaren ’60 werd daarom besloten om het Cultureel Jongeren Paspoort ook te verbinden met modernere cultuuruitingen. Voortaan kregen bezitters van de kaart ook korting op onder andere films, tijdschriften, dierentuinen, het circus en zelfs voetbalwedstrijden. “Voetballen is tenslotte ook een vorm van dramatiek”, aldus toenmalig CJP-secretaris Hans Wiedeman. Daarnaast hoopte de stichting meer jongeren te bereiken door het aanbod te verbreden. Die opzet slaagde en in 1967 werd de Cultureel Jongeren Paspoort in heel Nederland officieel ingevoerd. Slechts een paar jaar later kreeg ook België een speciale cultuurpas voor jongeren en inmiddels is het concept al in 38 landen ingevoerd.
Cultuurkaart
In 2008 kwam stichting CJP met een nieuw initiatief: de Cultuurkaart. In tegenstelling tot het Cultureel Jongeren Paspoort, die beschikbaar is voor iedereen onder de 30, is de Cultuurkaart uitsluitend voor scholieren. Op deze ‘culturele creditcard’ staat een bedrag van vijftien euro dat de leerlingen zelf mogen besteden in één van de 1.800 aangesloten culturele instellingen. Het initiatief wordt ondersteund door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, dat jaarlijks ruim 15 miljoen euro bijdraagt aan het project. Staatssecretaris Halbe Zijlstra is in verband met de bezuinigingen echter van plan die subsidie na dit schooljaar af te schaffen. De Stichting CJP heeft daarom aangekondigd op zoek te gaan naar private investeerders om het project voort te zetten.
