Aantal nazikampen groter dan gedacht
'We wisten wel hoe verschrikkelijk het leven in de kampen was, maar deze aantallen zijn ongelofelijk.'
Aldus Hartmut Berghoff, directeur van het Duits Historisch Instituut in Washington. Het Holocaust Memorial Museum heeft voor het eerst in kaart gebracht hoeveel getto’s, werk- en concentratiekampen er tussen 1933 en 1945 door de nazi’s in Europa gevestigd waren. De conclusie van het enorme aantal van 42.500 verschillende locaties verbaast menig historicus.
In de telling zijn niet alleen concentratiekampen meegenomen maar in feite alle instellingen waar de nazi’s mensen gevangen hielden. Voorbeelden daarvan zijn werkkampen, krijgsgevangenenkampen en de zogenaamde ‘zorgcentra’. Daar werd onder dwang bij gevangengenomen zwangere vrouwen abortus gepleegd. Daarnaast zijn bordelen, waar vrouwen gedwongen seks moesten hebben met Duitse soldaten ter vermaak van de krijgsmacht, opgenomen in deze raming. Volgens de onderzoekers waren de bekende nazikampen, zoals de getto van Warschau, slechts een klein onderdeel van een veel groter netwerk.
Meeste kampen in Duitsland en Polen
De meeste van deze kampen bevonden zich in Duitsland en Polen, maar op de kaarten die de onderzoekers maakten is duidelijk te zien dat het netwerk wijdverbreid was. Het bestaan van kleinere kampen was al wel bekend, maar meestal slechts op regionaal en lokaal niveau. Met behulp van bijdragen van zo’n 400 mensen is nu voor het eerst de totale omvang van de kampen in kaart gebracht. Nieuw is tevens dat er nauwkeurig onderzoek gedaan is naar de situatie in deze kleinere instellingen.
Veel werkkampen
Het haast onwerkelijke aantal van 42.500 locaties bestaat voor het grootste deel (30.000) uit werkkampen voor slavenarbeid. Verder waren er nog eens 1150 Joodse getto’s, 1000 krijgsgevangenenkampen, 980 concentratiekampen, 500 bordelen met seksslaven en vele andere kampen die werden gebruikt om ouderen en gehandicapten om te brengen.
De nieuwe resultaten zijn weergegeven op een kaart en zijn opgenomen in een zevendelige encyclopedie over de kampen en getto's. Inmiddels zijn de eerste twee delen gepubliceerd. In 2025 moet het gehele project afgerond zijn.
Leestip:
Tussenstation Cosel – Joodse mannen uit West-Europa naar dwangarbeiderskampen in Silezië, 1942-1945
Auteurs: Herman van Rens en Annelies Wilms
Uitgeverij: Verloren
ISBN: 9789087048136
Winkelprijs: €39,–
Bronnen
- The New York Times, The Holocaust (…), 01-03-2013
- NOS.nl, Veel meer nazikampen (…), 02-03-2013
- Volkskrant.nl, Nazikampen en getto’s (…), 02-03-2013
Afbeelding
- Nationaal Archief, Gevangenen aan de arbeid (…), 21-03-1943
