Duitse concentratiekampen in Nederland

Tijdens de Duitse bezetting richtten de Duitsers in Nederland verschillende concentratiekampen in. Kampen als kamp Westerbork en kamp Amersfoort zijn bij de meeste Nederlanders wel bekend, maar er waren er nog veel meer.

Kamp Schoorl

Dit kamp was het allereerste kamp dat de Duitsers na de bezetting in 1940 in Nederland inrichtten om gevangenen in op te sluiten. In de eerste maanden van de Duitse bezetting werd dit kamp voornamelijk gebruikt om tegenstanders van het Duitse regime op te sluiten. In 1941 kwamen daar zo’n 650 joodse mannen bij die waren opgepakt tijdens de razzia’s in Amsterdam. Nadat de oorlog zich uitbreidde naar de Sovjet-Unie werden ook communisten en andere politieke andersdenkenden in het kamp gevangengezet. Lang bleven de gevangenen echter niet in kamp Schoorl, het kamp was klein en de meeste gevangenen werden vanuit kamp Schoorl gedeporteerd naar kampen in Duitsland en Polen.

Kamp Erica

In de bossen bij Ommen lag kamp Erika, een voormalige Nederlandse kazerne die door de Duitsers werd ingericht als strafkamp. Het kamp werd in juni van 1942 in gebruik genomen. In de beginmaanden van het kamp zaten er voornamelijk Nederlanders vast die verdacht werden van kleine vergrijpen, zoals bijvoorbeeld het illegaal verkopen van goederen of illegaal jagen. Er werd in kamp Erika zeer slecht met gevangenen omgegaan. Zo behoorden martelingen en mishandelingen tot de dagelijkse gang van zaken. In 1943 werd het kamp tijdelijk heringericht als een heropvoedingskamp, maar in 1944 werd het kamp opnieuw een strafkamp, ditmaal met SS’ers als kampbewaarders.

Kamp Amersfoort

Ook dit kamp was van origine een Nederlandse kazerne. Deze was aangelegd tijdens de uitbreiding van de Grebbelinie. Het kamp functioneerde officieel als doorgangskamp, maar bevatte alle onderdelen die bij een concentratiekamp hoorden. Het kamp werd bewaakt door Duitse SS’ers en Joodse gevangenen uit Duitsland moesten de dagelijkse bezigheden in het kamp verzorgen. In 1942 werden er 101 krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie naar kamp Amersfoort gedeporteerd in een poging om de Nederlandse bevolking te laten zien dat het üntermenschen waren. Deze poging mislukte echter omdat de gevangenen bij de bevolking voornamelijk medelijden opriepen. De Sovjets in Kamp Amersfoort kregen een nog gewelddadigere behandeling dan de andere gevangenen. Door de mishandelingen en ondervoeding kwamen 23 soldaten om het leven. De overige 78 werden op 9 april 1942 gefusilleerd.

Kamp Vught

Konzentrationslager Herzogenbusch, zoals het kamp door de Duitsers werd genoemd werd in 1942 door de Duitsers gebouwd toen het ernaar uitzag dat kamp Westerbork vol kwam te zitten. Er hebben in totaal zo’n 31.000 mensen vastgezeten in kamp Vught, in het kamp zelf zijn 735 mensen overleden en zo’n 15.000 joden werden vanuit het kamp gedeporteerd. Maar enkelen hiervan hebben de oorlog overleefd.

Kamp Westerbork

Westerbork werd in 1939 door de Nederlandse regering gebouwd om joodse vluchtelingen uit Duitsland op te kunnen vangen. In 1942 werd het kamp onder de SS’er Albert Konrad Gemmeker in gebruik genomen als doorgangskamp. Ook in dit kamp werd de rol van kampleiding vervuld door Joodse gevangenen uit Duitsland en Oostenrijk. In oktober 1942 werden alle joodse gevangenen in Nederland naar kamp Westerbork verplaatst, dat waren zo’n 10.000 gevangenen. Tussen 1942 en 1944 zijn er zo’n 100.000 gevangenen vanuit kamp Westerbork naar kampen in Duitsland en Polen gedeporteerd.