Allerheiligenvloed van 1570
Bergen op Zoom 1570 – Terwijl de katholieken de voorbereidingen treffen voor de viering van Allerheiligen, waarschuwt het stadsbestuur voor een stormvloed. Niet veel later breken de dijken door en stroomt een groot deel van Nederland onder water. De Allerheiligenvloed van 1570 was een van de grootste watersnoodrampen uit de Nederlandse geschiedenis.
Op de ochtend van 1 november 1570 vaardigde de Domeinraad op Bergen op Zoom een waarschuwing uit. "Aanmerckende dat die groote stormen van winde ghisteren begonst" vreesden zij voor een "seer uytnemende hooghe vloet". Het is echter maar de vraag in hoeverre die waarschuwing werd gehoord. Nog diezelfde bereikte de vloed een ongekende hoogte. Volgens sommige schattingen steeg het water vier meter boven het normale gemiddelde vloedpeil. Dat was veel hoger dan de dijken die in 1570 langs de kusten lagen.
Enorme watersnoodramp
De ramp die volgde, was dan ook enorm. Het was in de tijd van de Tachtigjarige Oorlog en het Spaanse bestuur onder leiding van de hertog van Alva constateerde dat alleen al in het gewest Holland maarliefst vijfzesde deel van het land onder water stond. Hele veestapels en schuren vol met wintervoorraden werden door de stormvloed van de aardbodem weggevaagd. Geschat wordt dat meer dan 20.000 mensen om het leven kwamen en dat nog vele tienduizenden anderen dakloos werden. Daarmee is de Allerheiligenvloed van 1570 de geschiedenis in gegaan als een van de grootste watersnoodrampen uit de Nederlandse geschiedenis.
Gevolgen bleven lang merkbaar
Ook op de langere termijn had de Allerheiligenvloed van 1570 grote gevolgen. Op veel plaatsen bleef het water wekenlang staan. Het zout dat daardoor in de bodem drong, maakte veel landbouwgrond nog veel langer onvruchtbaar. Een aantal Zeeuwse dorpen en een groot gebied rondom Antwerpen kwamen permanent onder water te staan. Daarmee vormt de Allerheiligenvloed het begin van het ontstaan van het Verdronken Land van Saeftinghe. Het even verderop gelegen eilandje Wulpen verdween in de golven en ook het waddeneiland Bosch werd overspoeld, waardoor het eiland grotendeels onbewoonbaar werd. Maar ook buiten die grote rampgebieden bleven de sporen van de Allerheiligenvloed nog eeuwenlang zichtbaar. Op veel plekken trok het water nooit meer helemaal weg en bleven meertjes, poelen en moerasgebiedjes achter.
Politiek waren de gevolgen ook enorm. Het was de periode waarin de hertog van Alva zijn belastinghervormingen probeerde door te voeren. dat was al een grote steen des aanstoots in de Nederlanden, maar de verwoestingen die door de ramp werden aangericht, versterkten de onvrede. Daardoor mislukten Alva's hervormingen, maar een wellicht groter probleem was het sentiment dat in de protestantse gebieden in de Nederlanden de boventoon ging voeren. De ramp werd gezien als een straf van God, en voedde daardoor bij velen het idee dat er afgerekend moest worden met het katholieke bewind.
Grootste watersnoodrampen
De Allerheiligenvloed van 1570 werd uiteindelijk een van de grootste watersnoodrampen uit de Nederlandse geschiedenis. Zowel het waterpeil als het aantal slachtoffers lag vele malen hoger dan de Watersnood van 1953, waarbij 1836 mensen om het leven kwamen. Alleen de St. Felixvloed in 1530, waarvan het precieze aantal slachtoffers niet bekend is, eiste mogelijk nog meer levens.
