Beleid van Mustafa Kemal Atatürk
De man met de helblauwe ogen en strak naar achter gekamde haren is al 73 jaar dood, maar voor de Turken is Atatürk nog springlevend. Dat was vandaag te zien bij de studentendemonstratie in Istanbul.
Op 12 juni vinden de parlementsverkiezingen plaats in Turkije. Vandaag demonstreerden studenten in Istanbul. De voorspellingen zijn dat de conservatieve regeringspartij van premier Erdogan voor een derde keer op rij zal gaan winnen. Een groep studenten op het Taksim Plein in Istanbul demonstreert daar vandaag tegen. Ze willen hun protest drie dagen aanhouden, tot aan de verkiezingen.
Tatoeage Atatürk
De studenten demonstreren dus tegen de conservatieve regeringspartij en grijpen terug naar het politieke ideaal uit het begin van de 20e eeuw. Het Turkije van Mustafa Kemal Atatürk spreekt nog steeds tot de verbeelding in de Turkse maatschappij. De jongeren houden de gedachte aan Ataturk levend door zijn beeltenis bijvoorbeeld op hun arm te tatoeëren. Zijn afbeelding prijkt niet alleen op de studentenarmen. In Turkije is het vrijwel onmogelijk om aan de strenge blauwe ogen van de oud-president te ontkomen, doordat zijn beeltenis in iedere winkel en school prijkt, met name in Istanbul. Maar waar heeft Mustafa Kemal deze status als nationale held aan te danken en waarom is zijn rol in de Turkse maatschappij nog steeds zo groot?
Kemalisme
Turkije werd op 29 oktober 1923 een republiek en grondwettelijk werd vastgesteld dat de regeringsvorm nooit meer mocht veranderen. Mustafa Kemal Atatürk was de eerste president van Turkije. Atatürk, wat vader der Turken betekend, openbaarde zijn visie, het Kemalisme, na de revolutie tegen de geallieerden en de door hen overwonnen Ottomaanse sultan. Hij zorgde voor een nieuwe grondwet, verving het Arabische alfabet door het Latijnse en maakte Ankara tot nieuwe hoofdstad.
Kennis en wetenschap
Het Kemalisme zou het land met harde hand omvormen tot een modern land naar Westers model. Kennis en wetenschap waren de nieuwe sleutelwoorden. De Sharia, de Islamitische wetgeving, en polygamie werden afgeschaft. Ook werd een scheiding tussen kerk en staat ingesteld. De Fez, het klassieke hoofddeksel, werd vervangen door een pet of hoed en er kwam een verbod op hoofddoeken bij overheidsinstanties.
Rol van de vrouw
Ook voor vrouwen veranderde er veel. Ze kregen stemrecht in 1924 en de gelijkheid tussen man en vrouw werd bevorderd. Ataturk had acht geadopteerde dochters, waarvan er één professor werd en de andere de eerste gevechtspilote van Turkije. Hij geloofde dat de toekomst in de lucht lag, The future is in the Sky, en investeerde in de Turkse luchtmacht.
Koerden en de Islam
Hij liep in zijn regeerperiode tegen twee moeilijkheden aan: de Koerdische kwestie en de rol van de Islam. Atatürk duldde geen tegenspraak, waardoor hij iedere vorm van protest hard onderdrukte. Ondanks zijn strijd voor secularisatie en tegen de islamisering verwierf hij de status van nationale held. Zijn nationalistische politiek en het teruggeven van de eigenwaarde aan de Turken, zorgde voor de massale verering van de vader van de Turken, zoals nu ook weer blijkt uit de getatoeëerde armen van de studenten op het plein in Istanbul.
