Berlijnse muur gerechtvaardigd
“De bouw van de Berlijnse Muur op 13 augustus 1961 was gerechtvaardigd om het wegtrekken van geschoold personeel uit de DDR te stoppen en de situatie in het gedeelde Duitsland te stabiliseren”, aldus nu.nl. Met de stelling is vijfendertig procent van de inwoners van Berlijn het eens. De Berlijnse Muur werd het symbool van de Koude Oorlog. In die tijd waren de mensen er minder blij mee.
Het polygoonjournaal uit 1961 luidde: “De Oost-Duitse communisten maakten de muur van betonblokken en prikkeldraad. Hij is 45 kilometer lang. Want ook al verdween de Brandenburger Tor achter een zover mogelijk vooruitgeschoven kunstmatige grens, het kon niet verbergen dat het de toegangspoort was geworden tot het grootste concentratiekamp dat de wereld wellicht ooit heeft gekend.”
Bezettingszones
Na de Tweede Wereldoorlog werd het verslagen Duitsland verdeeld in vier invloed zones, zoals bij de conferentie van Jalta in 1945 was bepaald. De Tweede Wereldoorlog was overgegaan in de Koude Oorlog waarin de communistische Sovjet-Unie en de kapitalistische Verenigde Staten tegenover elkaar stonden. De geallieerde landen Frankrijk, Sovjet-Unie, Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, kregen ieder een deel van het land toegewezen om te besturen. Er ontstond een westelijk deel onder geallieerd gezag en een oostelijk deel dat viel onder de Russische invloedssfeer. De stad Berlijn, gelegen in Oost-Duitsland, werd ook in vier zones verdeeld.
Het ijzeren gordijn
Al in 1945 werden de gebieden gescheiden door middel van slagbomen op de doorgaande wegen. Een grenspolitiemacht hield vanaf 1 december 1946 aan de kant van de Sovjets de grenzen in de gaten. Vanaf dat moment werden de eerste grensafzettingen aangelegd. Het waren vooral barrières in de vorm van prikkeldraad. Steeds meer inwoners van Oost-Duitsland vluchtten in de loop van de tijd naar het westelijk deel van het land. Vanaf 1952 werd de grens tussen het oosten en het westen dan ook afgesloten met hekken, bewakingsposten en alarminstallaties. Het werd daardoor steeds moeilijker om van oost - naar west Duitsland te komen.
De Berlijnse Muur
Een uitzondering was Berlijn. De grens die dwars door woonwijken en straten liep, was moeilijker te bewaken dan in de rest van het land. Het gevolg was dan ook dat veel Oost-Duitsers via Berlijn naar West-Duitsland vluchtten. Met name hoog opgeleide, jonge Oost-Duitsers zochten hun heil in West-Duitsland (BRD). De Braindrain, zoals dit destijds werd genoemd, was dan ook een bedreiging voor de Oost-Duitse economie. Walter Ulbricht, voorzitter van de Staatsraad, het plaatsvervangend staatshoofd, en Nikita Chroetsjov, leider van de Sovjet Unie, vonden dat er iets moest gebeuren tegen de grootschalige emigratie stroom. De bouw van een muur moest de leegloop van middelen en personen definitief voorkomen. In de nacht van 12 op 13 augustus werd begonnen aan de bouw van de muur dwars door Berlijn. Bouwvakkers uit de DDR plaatsten metershoge betonplaten in de stad.
Historische erfenis
Tussen de oprichting van de DDR in 1949 en de bouw van de Berlijnse Muur trokken in totaal meer dan een miljoen mensen over de open grens in Berlijn. Duitsland staat dit jaar stil bij de bouw van de muur vijftig jaar geleden. Slechts 66 procent van de inwoners van Berlijn onder de dertig jaar weet nog dat er op 13 augustus 1961 een muur werd gebouwd tussen het oostelijk – en westelijk deel van de stad. Dat blijkt uit een opiniepeiling van het gerenommeerde instituut Forsa.
