Bevatten de onheilspellende voorspellingen van Nostradamus een kern van waarheid?

Als we de Franse apotheker en fysicus Michel de Nostredame, beter bekend als Nostradamus, moeten geloven, wordt 2021 toch niet zo´n fijn jaar als we gehoopt hadden. Zo´n vijfhonderd jaar geleden voorspelde hij in zijn boek Les Prophéties dat 2020 een desastreus jaar voor de mensheid zou worden en dat 2021 nog erger zou zijn. Als we Nostradamus moeten geloven, krijgen we dit jaar nog een hongersnood, meteorietinslagen en een ‘zombie-apocalyps’ voor onze kiezen. De kans dat dit daadwerkelijk gaat gebeuren is klein, maar er zijn enkele voorspellingen van Nostradamus die ogenschijnlijk verband houden met gebeurtenissen uit het verleden. Hoe kwam hij op deze voorspellingen en welke werden werkelijkheid?

Nostradamus werd op 23 december 1503 geboren in het Franse Saint-Rémy-de-Provence. Hij was één van negen kinderen en als kind al erg intelligent. Hij kreeg thuisles van zijn grootvader die enorm veel potentie en een groot intellect in zijn kleinzoon zag. Zijn grootvader leerde Nostradamus de beginselen van onder andere het Latijn, Grieks, Hebreeuws en wiskunde en hij liet hem kennismaken met de oude Joodse tradities en de wetenschappen van de astrologie. Zo kwam hij voor het eerst in aanraking met het idee van de ruimte en hoe dit het menselijk lot kan bepalen.

Het beste van IsGeschiedenis in je inbox? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief! Helemaal niks missen? Volg ons op Facebook!

Op zijn veertiende ging hij medicijnen studeren aan de universiteit van Avignon. Na een jaar moest hij echter zijn opleiding al staken, nadat de universiteit moest sluiten door een uitbraak van de pest. Hij besloot Frankrijk door te reizen en acht jaar lang onderzoek te doen naar kruidenremedies. Na deze acht jaar deed hij nog een poging om zijn doctoraat in medicijnen te behalen en meldde zich in 1522 aan bij de universiteit van Montpellier. Of hij ook daadwerkelijk zijn diploma heeft behaald, is niet helemaal duidelijk. Er wordt gezegd dat hij van school werd gestuurd door onenigheid met de katholieke priesters die zijn opvattingen over astrologie niet konden waarderen, maar de meeste bronnen stellen dat hij in 1525 wel degelijk een vergunning kreeg om geneeskunde uit te oefenen. Het was ook in deze tijd dat hij zijn naam latiniseerde naar Nostradamus, zoals veel academici dat in die tijd deden. In de jaren daarna reisde hij verder door Frankrijk en Italië om slachtoffers van de pest te behandelen.

De eerste voorspellingen

In 1538 deed Nostradamus zijn eerste voorspelling, nadat hij een spirituele ontwakening beleefde tijdens zijn reizen naar de oude mysteriescholen in Turkije, Griekenland en Italië. Eén van de legendes over Nostradamus stelt dat hij tijdens een rondreis in Italië een groep franciscaner monniken tegenkwam en in één van de monniken de nieuwe paus zag. Deze monnik, Felice Peretti, werd later, in 1585, daadwerkelijk tot paus Sixtus V uitgeroepen.

Nostradamus

Na zijn rondreis door Italië nam hij steeds meer afstand van de geneeskunde en ging hij zich meer richten op het spirituele en het bovennatuurlijke. Naar verluidt mediteerde hij ´s nachts urenlang voor een kom gevuld met water en kruiden om visioenen op te roepen. Er wordt ook aangenomen dat deze visioenen de basis vormden voor zijn voorspellingen. Het was in 1550 dat hij op basis van deze visioenen zijn eerste almanak schreef met astrologische informatie en voorspellingen over bijvoorbeeld het weer voor het komende jaar. Almanakken waren in die tijd razend populair, omdat zij onder andere nuttige informatie verschaften voor boeren en kooplieden. De publicatie van zijn almanak kreeg veel lovende reacties en zorgde ervoor dat zijn naam in heel Frankrijk werd verspreid, wat Nostradamus alleen maar aanmoedigde om meer te gaan schrijven.

Les Prophéties

Nostradamus´ voorspellingen werden zo´n groot onderdeel van zijn werk dat hij besloot om ze allemaal samen te brengen in één groot werk. In 1555 publiceerde hij zijn werk Les Prophéties, een verzameling van zijn belangrijkste voorspellingen. Les Prophéties bestaat uit tien delen, ook wel centuriën genoemd, met elk ongeveer honderd vierregelige verzen (kwartrijnen), die stuk voor stuk een voorspelling voor de toekomst deden. In totaal heeft het boek zo´n 3525 van deze verzen. De inhoud van het boek en de aard van zijn voorspellingen waren lastig te ontcijferen. Hij bedacht een methode om de betekenis van zijn voorspellingen te verdoelezen met een soort woordspelletjes en door naast het Frans ook een mix van andere talen zoals Grieks, Italiaans en Latijn te gebruiken. Waarschijnlijk deed hij dit omdat hij bang was voor tegenstand vanuit de religieuze hoek.

De voorspellingen in Les Prophéties beginnen in 1524 en eindigen in het jaar 3797, en zijn in te delen in verschillende categorieën. Een indeling is: de jaartalkwatrijnen, waarbij de jaartallen van het vervullingjaar erbij vermeld staan; de komeetkatrijnen, waarbij kometen centraal staan; de milleniumkwatrijnen, die aanwijzingen bevatten die te maken hebben met het zogenoemde millenniummodel, het chiliastische tijdrekenmodel waarmee Nostradamus de bestaansduur van de wereld berekende; en tot slot de uurhoekkwatrijnen, waarbij de kwatrijnen astrologische aanwijzingen bevatten met een bijbehorende horoscoop.

Nostradamus’ angst voor verzet vanuit de religieuze wereld was ongegrond. Hij had een goede relatie met de rooms-katholieke kerk en naar verluidt is hij nooit naar aanleiding van zijn geschriften vervolgd wegens ketterij, omdat hij in zijn geschriften niet uitweidde over het beoefenen van magie. Wel ontstond er onder het volk enige onrust door de voorspellingen van Nostradamus, omdat sommigen dachten dat hij een dienaar van de duivel was, en anderen zeiden dat hij nep of krankzinnig was. Veel meer mensen geloofden echter dat de voorspellingen spiritueel van aard waren. Zijn populariteit groeide en hij werd één van de beroemdste figuren van de Renaissance. Eén van zijn bekendste aanhangers uit die tijd was Catherina de´ Medici, vrouw van Koning Hendrik II van Frankrijk.

De voorspellingen van Nostradamus

De meeste kwatrijnen die Nostradamus schreef, hadden te maken met rampen zoals aardbevingen, oorlogen, overstromingen, invasies, moorden, droogtes, veldslagen en plagen. Er zijn enkele voorspellingen van Nostradamus die in de eeuwen na de publicatie van Les Prophéties bekendheid hebben verworven. Zo luidt één van de verzen dat 'de jonge leeuw de oudere zal overwinnen, dat hij zijn ogen door een gouden kooi zal steken, en dat twee wonden zullen zorgen voor een wrede dood´. Dit vers wordt door Nostradamus´ aanhangers in verband gebracht met de dood van Koning Hendrik II van Frankrijk in 1559. Hendrik II stierf een langzame en pijnlijke dood nadat er tijdens een steekspel met één van zijn jonge soldaten er splinters van een verbrijzelde lans in zijn oog en schedel kwamen.

Nostradamus

Een ander voorbeeld van een vers uit Les Prophéties is: 'Het bloed van de rechtvaardige zal een fout begaan in Londen, verbrand door blikseminslag van twintig drieën zes, de oude dame zal van haar hoge plaats vallen, meerdere leden van dezelfde sekte zullen worden gedood´. Deze voorspelling verwierf bekendheid na de Grote Brand van Londen in 1666. Sommigen hebben ´twintig drieën zes´ geïnterpreteerd als 66 (twintig keer drie en dan plus zes) en voegden daar de vermelding van Londen en de verwijzing naar de sterfgevallen aan toe. Maar ook bij aanhangers zorgen de woorden ´blikseminslag´ en ´de oude dame´ voor verwarring, die op het eerste oog niets met de brand te maken hebben.

Maar ook voorspellingen uit recentere jaren zijn opnieuw onder de aandacht gekomen. Neem bijvoorbeeld de vers: 'Uit de diepten van West-Europa, uit arme mensen zal een jong kind worden geboren, hij zal met zijn tong een grote troep verleiden, en zijn roem zal zich tot ver buiten Europa verspreiden´. Klinkt dit bekend? Voor veel aanhangers van Nostradamus wel. Deze vers is veelvuldig in verband gebracht met de opkomst van Adolf Hitler en de nationaalsocialisten.

Eén van de meest recente voorspellingen die weer aan populariteit won, was de volgende: 'Van boven zal het kwaad op de grote man vallen, een dode onschuldige zal worden beschuldigd van de daad, de echte schuldige zal in de mist blijven´. Deze voorspelling wordt door velen in verband gebracht met de dood van John F. Kennedy in 1963. De woorden ´van boven´ zouden slaan op het feit dat hij van een grote afstand door een sluipschutter is doodgeschoten en zo zou ´de dode onschuldige´ Lee Harvey Oswald zijn, die kort na de dood van Kennedy overleed en lange tijd als onschuldig werd beschouwd.

Kritiek op zijn voorspellingen

Maar er zijn ook veel experts en geschiedkundigen die niets zien in de voorspellingen van Nostradamus. Zij wijten zijn grote populariteit aan het feit dat de vaagheid en de onduidelijkheid van zijn voorspellingen en het ontbreken van specifieke data het erg makkelijk maken om ze selectief te citeren na grote dramatische gebeurtenissen en ze achteraf als waarheid te beschouwen, ook wel inlegkunde genoemd. Sommige geleerden geloven dat hij niet schreef om een profeet te zijn, maar om commentaar te geven op gebeurtenissen in zijn tijd en de mensen die hier betrokken bij waren.

Desondanks blijven zijn tijdloze voorspellingen populair bij mensen die naar antwoorden zoeken op moeilijke levensvragen en een andere, niet algemeen aangenomen, verklaringen willen voor ingrijpende gebeurtenissen uit het verleden.

Voorspellingen voor 2021

Nostradamus´ voorspellingen voor 2021 zijn niet mals, zo zouden we dit jaar te maken gaan krijgen met de ergste hongersnood uit de geschiedenis, zonnestormen en meteorietinslagen, een aardbeving die Californië zal vernietigen en zal er een ´zombie-apocalyps´ plaatsvinden. Het is moeilijk te geloven dat dit ook daadwerkelijk gaat gebeuren dit jaar, en als we de experts moeten geloven, hoeven we hier dit jaar ook niet bang voor te zijn.