Biografie van Pim Fortuyn

"Ik zeg wat ik denk, en doe wat ik zeg. At your Service!" Met zijn charismatische voorkomen en duidelijke standpunten verwierf Pim Fortuyn binnen korte tijd een grote aanhang. Maar vanwege zijn harde en controversiële uitspraken deed hij binnen een half jaar ook veel stof opwaaien. Pim Fortuyn, de meest opmerkelijke politicus uit de Nederlandse politieke geschiedenis, werd doodgeschoten op 6 mei in 2002.

Wilhelmus Simon Petrus Fortuyn werd geboren op 19 februari 1948 in het Noord-Hollandse dorpje Driehuis. Hij was het derde kind in een gezin van uiteindelijk zes kinderen. Zijn vader had een drukke baan als verkoopvertegenwoordiger van enveloppen en papier. Hij was dan ook vaak afwezig in het gezinsleven, dat vooral geregeld werd door de moeder van Fortuyn.

Katholieke opvoeding

Zijn ouders waren beide rooms-katholiek en dus kreeg ook de jonge Fortuyn een religieuze opvoeding. Later vertelde hij dat hij zijn lagereschooltijd ‘vreselijk’ vond en dat hij er een hekel aan nonnen aan had overgehouden. Desalniettemin ontwikkelde Fortuyn op de middelbare school goede contacten met enkele geestelijken en overwoog hij zelfs een kerkelijke loopbaan. Uiteindelijk besloot hij hier toch vanaf te zien, met name vanwege de verplichting van het celibaat.

Studeerperiode van Pim Fortuyn

Na afronding van de Hogereburgerschool koos Fortuyn voor een studie sociologie, aanvankelijk aan de Universiteit van Amsterdam en later aan de Vrije Universiteit (VU). Naast zijn verplichte vakken volgde hij daarnaast onder andere college bij de studies geschiedenis, scheikunde, bedrijfskunde en economie. Tevens raakte hij in deze periode voor het eerst betrokken bij de politiek en werd hij actievoeder van de Studentenvakbond SRVU. Zo gaf Fortuyn leiding aan de honderd-uren-bezetting van de VU in 1972. Datzelfde jaar wilde hij zich ook aansluiten bij de Communistische Partij Nederland (CPN), maar zijn lidmaatschap werd afgewezen. Uiteindelijk trad hij daarom toe tot de PvdA.

Academische loopbaan

Fortuyn begon zijn carrière als universitair docent marxisme aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 1980 werd hij gepromoveerd tot doctor in de sociale wetenschappen met een proefschrift over de sociaaleconomische politiek van Nederland tussen 1945 en 1949. Hierna kreeg Fortuyn onder andere betrekkingen als medewerker van de Sociaal-Economische Raad (SER) en als directeur van OV Studentenkaart Groningen. In 1990 verhuisde Fortuyn vervolgens naar Rotterdam en werd hij bijzonder hoogleraar aan de Erasmus Universiteit.

Politieke visie

Pim Fortuyn, 2004

Vanaf dat moment begon Pim Fortuyn zich steeds meer te mengen in het Nederlandse politieke debat. Zo schreef hij in 1992 zijn pamflet ‘Aan het Volk van Nederland’, dat gericht was tegen de politieke elite van Nederland. Fortuyn plaatste zichzelf hiermee in de traditie van Joan Derk van Capellen tot den Pol, de 18e-eeuwse patriot die zich in zijn gelijknamige pamflet eveneens afzette tegen het politieke ‘establishment’. Later werkte Fortuyn zijn politieke denkbeelden verder uit in de publicaties ‘De verweesde samenleving’ (1995) en ‘Tegen de islamisering van onze cultuur’ (1997).

Duidelijke standpunten

In augustus van 2001 kondigde Pim Fortuyn aan de politiek in te gaan om zijn denkbeelden te realiseren. Niet veel later werd hij gekozen tot lijsttrekker van de nieuw opgerichte partij Leefbaar Nederland. Al snel daarna domineerde Fortuyn het Nederlandse politieke debat en de media. Zo zette hij zich fel af tegen de ‘linkse kerk’ en de subsidiepolitiek, wilde hij minder overheidsbemoeienis in de onderwijs en de zorg en pleitte hij voor een meer open politiek zonder achterkamertjescultuur.

Controversiële uitspraken

Vele kiezers die hun vertrouwen in de politiek hadden verloren, ervoeren de daadkrachtige Fortuyn dan ook als een nieuwe impuls en zagen hem als ‘de man die Nederland wakker schudde’. Soms waren zijn uitspraken echter ook uiterst controversieel. Zo noemde hij de islam een ‘achterlijke cultuur’ en zei hij genoeg te hebben van de klimaatproblematiek, want "Ook in Egypte en Bangladesh kunnen ze de dijken best verhogen. Ze moeten daar een keer de handen uit de mouwen steken, meneer!”.

Lijst Pim Fortuyn

LPF poster

In een interview met de Volkskrant van 9 februari 2002, waarin hij suggereerde dat het Grondwetsartikel tegen discriminatie best afgeschaft kon worden, ging hij volgens partijgenoten te ver. Enkele dagen later werd hij ontslagen als lijsttrekker van Leefbaar Nederland, waarop Fortuyn besloot verder te gaan als de ‘Lijst Pim Fortuyn’. Al snel scoorde hij hoog in de peilingen, terwijl Leefbaar Nederland hard onderuit ging. Fortuyn bleef overigens nog wel lijsttrekker van Leefbaar Rotterdam, waarmee hij tijdens de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2002 bijna 35 procent van de stemmen haalde.

Demonisering

Ondertussen verhardde het politieke debat in Nederland, met name rondom de persoon van Fortuyn. Zelf zei hij dat er vanuit de media en andere politici sprake was van een demonisering van zijn persoon. Zo werd hij in maart 2002 tijdens de presentatie van zijn boek ‘Puinhopen van acht jaar Paars’, dat tevens dienst deed als zijn verkiezingsprogramma, door een activiste bekogeld met een taart.

Moord op Fortyn

Even ontstond er een discussie over de beveiliging van Nederlandse politici in het algemeen en in het bijzonder van Fortuyn. Dit kon echter niet voorkomen dat hij op 6 mei 2002, negen dagen voor de parlementsverkiezingen, op het parkeerterrein van het Media Park in Hilversum werd neergeschoten door de milieuactivist Volkert van der Graaf. Vier dagen later vond zijn uitvaart plaats in Rotterdam, waarna hij werd begraven in zijn geboorteplaats Driehuis.