Biografie van Wubbo Ockels

Wubbo Ockels, astronaut en wetenschapper, is op 18 mei 2014 op 68-jarige leeftijd overleden. Ockels was in 1985 de eerste Nederlander die deelnam aan een ruimtemissie. Naast zijn werk als astronaut was hij hoogleraar in Delft en zette hij zich in voor diverse projecten omtrent duurzaamheid en milieu.

Jeugd Wubbo Ockels

Wubbo Ockels werd in 28 maart 1946 in Almelo geboren en woonde tijdens zijn jeugd in het Zuid-Hollandse Brielle. Na zijn middelbare school ging hij in Groningen wiskunde en natuurkunde studeren. In 1973 studeerde hij cum laude af aan de Rijksuniversiteit Groningen. Als promovendus bestudeerde hij na zijn studie onder andere hoe atoomkernen door gammastraling werden beïnvloed. Dit project zorgde ervoor dat hij in 1978 doctor werd en als buitengewoon hoogleraar aangesteld werd aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Wubbo Ockels en NASA

In 1977 werkte Ockels voor zijn promotieonderzoek aan het Kernfysisch Versneller Instituut in Groningen en daar trof hij een advertentie op het prikbord. De NRC-advertentie vroeg om een wetenschappelijk astronaut en Ockels meldde zich gelijk aan. Zo werd Ockels in 1978 door de Europese organisatie voor ruimteonderzoek European Space Agency (ESA) benaderd voor een samenwerking met de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA.

Beide organisaties werkten samen aan het Spacelab-programma. Dit programma had als doel een herbruikbaar ruimtelaboratorium te maken. Het programma was al in 1974 van start gegaan, waarbij de ESA de eerste componenten van het laboratorium aan NASA schonk in ruil voor vluchtmogelijkheden voor Europese astronauten.

Astronaut

Tijdens zijn werk aan het Spacelab-programma werd Ockels opgeleid tot astronaut. In de periode 1980-1981 volgde hij zijn NASA-opleiding in het Johnson Space Center in de Amerikaanse stad Houston. Bij de missie van Spacelab 1 in 1981 was Ockels werkzaam als grondmedewerker en hield hij verbinding met de bemanning van het ruimteschip.

In 1985 was het Ockels’ beurt om de ruimte in te gaan. Hij werd de eerste Nederlander aan boord van de Space Shuttle Challenger. Tijdens de zevendaagse vlucht, van 31 oktober tot en met 6 november 1985, was het aan Ockels om de meetapparatuur aan boord te bedienen en te controleren. De inventieve apparatuur in de Space Shuttle Challenger zorgde ervoor dat er in die week meer dan zeventig experimenten uitgevoerd konden worden. 

Duurzaamheid

Door zijn ervaringen en kennis werd Ockels in 1986 aangenomen bij het European Space Research and Technology Centre (ESTEC), het ontwikkelings- en testcentrum van de ESA. Ook werd er dat jaar een prijs naar hem vernoemd: de Wubbo Ockelsprijs. Deze prijs werd tot 2010 om het jaar uitgereikt aan personen die een belangrijke natuurkundige en/of technische bijdrage hadden geleverd.

Naast zijn werk bij het ESTEC werd Ockels in 1992 aangesteld als hoogleraar aan de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de Technische Universiteit Delft. Als hoogleraar deelde hij niet alleen zijn kennis en verhalen, maar gaf hij ook steeds meer aandacht aan een voor hem zeer belangrijk onderwerp: duurzaamheid. Ockels was een echte voorvechter voor nieuwe manieren van energiewinning, het beschermen van de schatten van de aarde en het zo duurzaam mogelijk omgaan met het leven op aarde. 

Einde carrière

In 2003 werd hij dan ook hoogleraar Duurzaamheid op de leerstoel Aerospace Sustainable Engineering and Technology aan de TU Delft en werkte hij samen met de ESA om te zoeken naar alternatieve energiebronnen. Tijdens zijn hoogleraarschap was Ockels medeverantwoordelijk voor innovatieve projecten zoals de Nuna-wagen, een op zonne-energie rijdende auto die meermaals de World Solar Challenge heeft gewonnen.

Gedurende zijn carrière had Ockels meermaals te kampen met ziekte. Na een hartaanval in 2005 bleek Ockels in 2008 nierkanker te hebben. De tumor werd verwijderd en even leek het goed te gaan, maar in 2013 was de kanker terug. Ockels onderging zware behandelingen tijdens zijn gevecht tegen de ziekte, maar overleed uiteindelijk op 18 mei 2014 in het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Amsterdam.