Britten en Fransen in de clinch om ring Jeanne d’Arc

Juridisch gebekvecht is ontstaan tussen Frankrijk en Groot-Brittannië over een ring die hoogstwaarschijnlijk aan de Franse vrijheidsstrijdster Jeanne d’Arc toebehoorde. De ring werd in Engeland verkocht aan een Franse eigenaar van een historisch amusementspark. Hier was de Britse overheid niet zo blij mee..

Deze stuurde een advocaat achter de nieuwe eigenaar Nicolas De Villie aan, toen hij met de ring de Britse grens overstak.De ring zou het land namelijk niet mogen verlaten zonder speciale toestemming. Op zijn beurt heeft De Villie verontwaardigd gereageerd op de Engelse eis, waarmee de strijd nog niet is gestreden.

Ring van Jeanne ‘d Arc?

De ring van Jeanne d’Arc kwam in 1431 in het bezit van kardinaal Henry Beaufort, toen hij aanwezig was bij de veroordeling en opvolgende verbranding van de Franse heldin. Jeanne d’Arc zou de ring hebben gekregen van haar ouders. De vergulde zilveren ring met een gravering van drie kruizen en de inscriptie I M (Iesus Maria) komt sterk overeen met de omschrijving die Jeanne d’Arc zelf gaf in een Engelse transcriptie van haar proces:

“She (Jeanne d’Arc) was given the ring at Domrémy… she did not know whether it was of gold or brass; she thought there were three crosses, and to her knowledge no other signs save the words Jhesus Maria.”

Ring was in vele handen

De ring werd doorgegeven aan directe familieleden,  aan aangetrouwde familie en werd doorverkocht, waardoor deze uiteindelijk in handen kwam van een heer uit de provincie Essex. Hij liet de ring op zijn beurt veilen, wat een bedrag van 384.000 euro opleverde.

Internationale regelgeving

Voor buit en kunst die landen in hun geschiedenis hebben verkregen tijdens oorlog zijn regels opgesteld. Een brede stap werd gezet tijdens de vredesconferentie in Den Haag in 1907, toen serieuze besluiten aangaande het oorlogsrecht werden genomen. Onder artikel 56 was het een land verboden kunst te plunderen of te vernietigen, het moest worden behandeld als privaat eigendom. Tegenwoordig merken landen dat hun cultureel erfgoed steeds belangrijker wordt (voor bijvoorbeeld toerisme). Om deze reden worden regels omtrent deze zaken opgesteld via de Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur (UNESCO).

Het Engelse recht…

In het geval van de ring van Jeanne d’Arc is het probleem dat er niet echt sprake is van een kunstroof, aangezien de ring destijds nog niet als een museumvoorwerp kon worden beschouwd en de (al dan niet rechtmatige)veroordeling van Jeanne d’Arc de Britse staat automatisch het recht gaf op haar bezittingen. De Engelse overheid beroept zich nu op het verdrag dat landen in de EU via UNESCO hebben opgesteld, welke stelt dat er bij voorwerpen van ouder dan 50 jaar speciale toestemming nodig is (als het betreffende land dit heeft opgegeven) om het over landsgrenzen te vervoeren.

Of de Franse geschiedenis?

Het Franse argument daarentegen is meer gebaseerd op passie voor de Franse historie.Het is dan ook een redelijk argument dat een ring van de Franse Jeanne d’Arc aan Frankrijk zou moeten toebehoren zonder dat de Engelsen daar speciale rechten op hebben. Daarnaast is het natuurlijk extra cru voor de Fransen, omdat de Engelsen haar ter dood hebben gebracht. In dit geval zou je kunnen zeggen dat de Engelsen het recht aan hun zijde hebben en de Fransen de geschiedenis. Of de ring wel of niet in Frankrijk mag zijn is, zoals veel internationaal recht, een moeilijk vraagstuk dat we helaas aan de professionals moeten overlaten.