Catharina de’ Medici en haar leidende rol in de 16e eeuw
“We willen Julia Roberts zijn!” Zo luidt de conclusie van een onderzoek van Radio Veronica. 28 procent van de vrouwen die meededen zouden het liefst een dagje in de schoenen staan van de 45-jarige actrice. In de geschiedenis zijn er meer van dit soort ‘voorbeeld vrouwen’ geweest. In 16e eeuws Frankrijk was dit Catherina de’ Medici, de sleutelfiguur van de cultuurgeschiedenis uit de 16e eeuw.
Catharina de’ Medici was koningin van Frankrijk van 1547 tot 1559 doordat ze op 14-jarige leeftijd met Hendrik II van Frankrijk in het huwelijk was getreden. Toen ze trouwde verhuisde ze naar Frankrijk en nam ze haar hele hofhouding uit Italië mee, inclusief koks, musici en dansmeesters. Zij hield zo van cultuur dat ze beschermvrouw werd van de kunsten en zo haar bijnaam ‘Moeder van de theaterdans’ verkreeg. Catharine werd echter met name bekend, doordat zij zich door middel van list en intrige bemoeide met de Hugenotenoorlog die duurde van 1562 tot 1589. Ook was zij de grote aanstichter van de Bartholomeusnacht, waarbij duizenden hugenoten omkwamen.
Minder bekend is echter, dat Catharina ook op het gebied van de mode haar steentje heeft bijgedragen aan de geschiedenis. In de eerste helft van de 16e eeuw werd de Europese mode namelijk vooral bepaald door Italië, maar Catharina zorgde ervoor dat Frankrijk het onbetwiste modeland werd. Catharina was van oorsprong wel Italiaanse, maar hield er ook een heel eigen, specifieke stijl op na. Hiermee begon de dominantie van Frankrijk op het gebied van kleding. Wat Catharina aanhad, droeg de rest van Parijs, Frankrijk en Europa korte tijd later. Kenmerkend voor haar stijl was de hoepelrok met een omvang van zo’n 3 meter. Ook de mouwen werden gigantisch en de jurk zelf werd met parels, robijnen en borduursels versierd. De bekende witte kraag kwam door haar ook in de mode en zou alleen nog maar in omvang toenemen. Verder begon de kleine Italiaanse met het dragen van schoenen met hakken, om langer te lijken. Dit werd een trend.
Ook de Franse keuken werd beïnvloedt door de koningin. Ze gaf grootse, extravagante feesten waarbij het eten vaak het middelpunt van de avond vormde, in combinatie met vermaak als dans en toneel. Bovendien zorgde zij ervoor dat tafelmanieren aan de Fransen werden bijgebracht. Zo bracht zij vorken mee uit Italië en leerde de Fransen aan het hof dat blazen op warm eten om het te laten afkoelen niet langer als beschaafd werd gezien. Als directe bijdrage aan de Franse maaltijd heeft Catharina nieuwe groenten als sla, maïs, Spaanse peper, asperges en tomaten geïntroduceerd. Haar hofkok, Popelini, maakte voor de koningin en haar hof met veel succes Italiaanse recepten die hij aanpaste aan de Franse eetgewoonten. Catharina heeft dus duidelijk haar stempel gedrukt op de 16e eeuw en het Franse hof, waar ze de weg naar pracht en praal legde, wat zich in de 17e en 18e eeuw alleen maar meer ontwikkelde.
