Corry Tendeloo en de handelingsonbekwaamheid van vrouwen

Op 18 mei 2016 werd bekendgemaakt dat de top van de Rijksoverheid inmiddels voor 31% bestaat uit vrouwen. Dit was waarschijnlijk niet gebeurd zonder Corry Tendeloo, een van de grote voorvechters voor vrouwenrechten in de jaren ’40 en ’50. Haar motie in de Tweede Kamer was de aanleiding voor de afschaffing van de handelingsonbekwaamheid en het gedwongen ontslag van gehuwde ambtenaressen.

Nancy Sophie Cornélie, roepnaam Corry, Tendeloo werd geboren op 3 september 1897 in Tebing Tinggi op het Indonesische eiland Sumatra. Na het overlijden van haar vader in 1903 vertrok Corry met haar moeder Jeanne Stammler naar Nederland, waar het gezin zich vestigde in Leiden. Hier ging Tendeloo naar de HBS en het gymnasium. Daarna gaf ze een tijd les.

Studie rechten

Het beroep van lerares bleek toch niets voor haar te zijn en in 1919 besloot zij rechten te gaan studeren aan de Universiteit Utrecht. Hier kwam Tendeloo voor het eerst in aanraking met maatschappelijke vraagstukken en begon haar belangstelling voor de vrouwenbeweging te groeien. Na haar afstuderen in 1924 was zij eerst enige tijd werkzaam op een advocatenkantoor in Utrecht, voordat zij zich als zelfstandig advocate in Amsterdam vestigde.

Amsterdamse Gemeenteraad

In Amsterdam werd Tendeloo actief in verschillende verenigingen, zoals de Nederlandsche Vrouwenclub en de Nederlandsche Vereeniging van Vrouwen met Academische Opleiding. Daarnaast werd zij in de jaren ’30 bestuurslid – en later vicevoorzitter – van de Amsterdamse afdeling van de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB). Tendeloo trok in 1937 de aandacht van het bestuur van de VDB bij een demonstratie tegen een wetsvoorstel om gehuwde vrouwen van de arbeidsmarkt te weren. Zij werd daarop ingeschreven voor de verkiezingen van de Provinciale Staten van Holland. Hoewel zij geen zetel in de Provinciale Staten wist te bemachtigen behaalde Tendeloo wel genoeg stemmen om zich verkiesbaar te stellen voor de Amsterdamse gemeenteraad. In 1938 kwam ze in de raad (tot 1941), om daarna van 1945 tot 1946 nog eens plaats te nemen in dezelfde gemeenteraad.

Tweede Kamer

Nadat de VDB in 1946 opging in de nieuwgevormde Partij van de Arbeid (PvdA) betrad Tendeloo op 6 juni 1946 de Tweede Kamer. Hier viel zij op door haar toespraken, humor en de strijd voor de rechten van vrouwen. Zo hield Tendeloo zich intensief bezig met het principe van ‘gelijk loon voor arbeid van gelijke waarde’ en streed zij voor de toegang van vrouwen tot alle ambten, beroepen en opleidingen. Verder bekleedde zij verschillende posities in de Haagse politiek.

Motie Tendeloo

Tendeloo is vandaag de dag vooral bekend door haar rol in de afschaffing van de wettelijke handelsonbekwaamheid van vrouwen. Volgens de wet waren vrouwen zodra zij trouwden ondergeschikt aan hun echtgenoot en mochten zij geen beroep meer uitoefenen. Tendeloo was fel tegen deze wet en diende op 15 september 1955 een motie in tegen de wet voor het ontslaggebod voor huwende ambtenaressen. Volgens haar mocht ‘de overheid geen bemoeienis hebben met het al dan niet buitenshuis werken van getrouwde vrouwen’ en was ‘dit een zaak die vrouwen, in overleg met hun echtgenoten, zelf moesten beslissen’.  De motie werd uiteindelijk met een krappe meerderheid van 46 tegen 44 stemmen aangenomen.

Afschaffing ontslag gehuwde vrouwen

Op aandringen van de PvdA werd in 1957 inderdaad besloten om het ontslag van huwende en gehuwde ambtenaressen af te schaffen. Tendeloo zou dit succes zelf niet meer meemaken. Aan het begin van de jaren ’50 werd er kanker vastgesteld, waarna zij zich in 1952 genoodzaakt zag te stoppen met haar advocatenpraktijk. Op 18 oktober 1956 overleed zij in Wassenaar aan de gevolgen van deze ziekte.