De Brouwersdam gaat misschien weer open

Om de waterkwaliteit van het Grevelingenmeer te herstellen moet de Brouwersdam weer gedeeltelijk geopend worden. Dat concludeert Rijkswaterstaat na onderzoek in opdracht van diverse overheden. Door de opening van de dam krijgt het water meer zuurstof. In de opening zou een getijdencentrale moeten komen om energie op te wekken. De Brouwersdam is deel van de Deltawerken en sluit het Brouwershavense Gat af van de Noordzee. In 1971 werd de dam gesloten.

De plannen voor het Deltaplan bestonden al eerder, maar de hoge kosten weerhielden de regering ervan om de plannen echt door te zetten. De Watersnoodramp van 1953 gaf de plannen het laatste zetje. “Ongeacht de kosten: dit nooit meer”, was de algemene gedachte, niet alleen bij de Zeeuwen, maar ook bij de regering. Al enkele dagen na de ramp werd een commissie ingesteld die de plannen moest gaan uitwerken. In 1958 tekende koningin Juliana de Deltawet en kon het werk beginnen. Pas in 1997 zou het laatste werk voltooid worden.

Centimeterwerk met caissons

De Brouwersdam, die het Brouwershavense Gat af moest sluiten van de Noordzee, was het zevende bouwwerk van de Deltawerken. In 1962 werd begonnen met de bouw. Al eerder, in 1958, was begonnen met de Grevelingendam, die in 1965 werd voltooid. Door de Grevelingendam en de Brouwersdam ontstond het Grevelingenmeer. De Brouwersdam, met 6,5 kilometer de langste dam tot dan toe, was een moeilijk project. Het water was diep en de stroming sterk. Zo sterk, dat men zo weinig mogelijk caissons wilde gebruiken. Het afzinken daarvan is namelijk precisiewerk tot op de centimeter. In totaal werden 12 caissons van 68 meter lengte en 18 meter breed geplaatst. Elk caisson was ruim 16 meter hoog, en had 12 openingen van 5 meter breed waar het water doorheen kon stromen. Daardoor werd de kracht van de stroming verdeeld. De gaten tussen de caissons werden vervolgens met behulp van een kabelbaan volgestort met beton, zand en stenen. Daarna werden de afsluiters in de caissons gesloten op de kentering van het getij, als de stroming minimaal is. Daarmee was in 1971 de afsluiting een feit. De weg over de Brouwersdam werd in 1973 opengesteld.

Bij het ontwerp van de Brouwersdam, werd voor het eerst rekening gehouden met de mogelijkheden die zo'n dam voor de recreatie zou bieden. Daarom nodigde Rijkswaterstaat ook landschapsarchitecten uit om mee te werken aan het project.

Geschiedenis van de Brouwersdam

Waterkwaliteit handhaven

De afsluiting van de zeearm betekende dat het water in de Grevelingen mettertijd zoet zou worden. Niet alleen de natuur, ook de visserij zou daar onder lijden. De Grevelingen heeft bijvoorbeeld grote mosselbanken. Om verzoeting te voorkomen bouwde men in de dam een doorlaatsluis, die in 1978 werd voltooid. Het water werd weer net zo zout als in de Noordzee, maar toch bleek in de afgelopen jaren dat de waterkwaliteit achteruit ging. Daarom zijn er nu plannen om de dam weer te openen. Er komt dan een doorlaat, die dankzij de getijdenstromen ook als energiecentrale moet fungeren. In maart 2018 maakte de regering bekend dat er 75 miljoen euro beschikbaar werd gesteld om het project te financieren.