De Eerste Wereldoorlog in 1000 voetstappen

Het Noordelijk Scheepvaartmuseum organiseert in april, mei en juni rondwandelingen over het terrein van het voormalige Engelse Kamp. Onder begeleiding van de gastconservatoren van de tentoonstelling 'Gedwongen vrijheid. Het Engelse Kamp in Groningen 1914-1918' ontdekken de deelnemers te voet deze bijzondere periode van de Groninger geschiedenis.

Wandeling door de tijd

In totaal worden er vier wandelingen georganiseerd. Menno Wielinga, auteur van het boek over het Engelse Kamp, verzorgt de eerste twee rondwandelingen op zondag 13 april en op zondag 4 mei. Het thema van deze wandelingen is het Engelse Kamp en de Engelse geïnterneerden tijdens hun verblijf in Groningen tijdens de Eerste Wereldoorlog 1914-1918. De wandelingen op 11 mei en 1 juni worden begeleid door Joop Kuipers, samensteller van het gedeelte 'Engelse Kamp na 1918' in de tentoonstelling. In zijn rondleiding concentreert de heer Kuipers zich op de gebeurtenissen in het gebied van het Engelse Kamp en omgeving voor en na WOI: bewoners, gebruikers, de bedrijvigheid en de toekomst van het gebied.

Programma

De vier rondleidingen op 13 april, 4 en 11 mei en 1 juni starten allen om 14.00 uur en duren een uur. De startlocatie is de ingang van de Zuiderbegraafplaats aan de Hereweg 78 te Groningen. Vanuit deze locatie vervolgt de route naar het terrein van het voormalige Engelse Kamp bij de Kempkensberg. De kaartverkoop loopt via het Noordelijk Scheepvaartmuseum. De kaartjes (€ 2,00 per persoon) zijn vooraf te verkrijgen tijdens de openingstijden van het museum. Maximaal 20 personen per rondleiding.

Algemene info Engelse Kamp:

Dit jaar is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog begon. Nederland bleef neutraal in deze oorlog. Maar in Groningen kwam de ´Groote Oorlog´ erg dichtbij: hier verbleven 1.500 Engelse matrozen van de First Royal Naval Brigade in het Engelse Kamp bij de huidige Kempkensberg. Deze militairen werden daar geïnterneerd nadat zij de Slag om Antwerpen hadden verloren en de Nederlandse grens overstaken. De expositie vertelt het bijzondere verhaal van de matrozen tegen de achtergrond van de Eerste Wereldoorlog.

Churchill´s little army

De 1.500 militairen die op 11 oktober 1914 in Groningen arriveerden, kwamen uit het Collingwood - Benbow - en Hawke Bataljon van de First Royal Naval Brigade. Deze Brigade was een onderdeel van de Royal Naval Division die samengesteld was uit de 1e, 2e en 3e Royal Naval Brigade, die onder rechtstreeks bevel stond van Winston Churchill, de toenmalige Minister van Marine. De betrokkenheid van Churchill bij deze Royal Naval Brigade was zo groot dat men sprak van 'Churchill's Little Army'.

In Nederland aangekomen werden de 1.500 militairen, overeenkomstig de internationale rechtsregels, geïnterneerd in Groningen. Zij werden gehuisvest in houten barakken achter de toenmalige gevangenis (de tegenwoordige Van Mesdagkliniek) aan de Hereweg. Dit kamp, met vele voorzieningen voor sport, huisvesting, verzorging, bewaking en ontspanning, werd in Groningen al snel het 'Engelse Kamp' genoemd. De militairen zelf noemden het ´Timbertown´. In het kamp was een repetitieruimte voor de Timbertown Follies (de cabaretgroep van het kamp) en er waren werkplaatsen voor timmerlieden, meubelmakers, kleermakers en elektriciens. Verder waren er leslokalen, een kerkgebouwtje, een postkantoor en een grote recreatiezaal.

De grootste vijand

Het werd al snel duidelijk dat verveling een grote bedreiging vormde voor het moreel. Er werden daarom diverse cursussen opgezet, zoals vreemde talen, navigatie en boekhouden. Ook was er tijd voor ontspanning: sport, lezen, cabaret en muziek. Sport had de voorkeur. Men deed onder andere aan voetbal, atletiek, tennis, boksen en cricket. Er werden onderlinge competities gespeeld, maar ook werd vaak (landelijk) deelgenomen aan vriendschappelijke toernooien zoals tegen clubs als Ajax en Be Quick. Op cultureel gebied werden in de grote recreatiezaal voorstellingen gegeven door de verschillende gezelschappen die het kamp rijk was, zoals de Timbertown Dramatic Society, de Timbertown Operatic Society en de Timbertown Follies. De Follies gaven zelfs drukbezochte cabaretvoorstellingen in diverse steden in Nederland waarbij de opbrengsten steeds waren bestemd voor goede doelen.