De geschiedenis van het Nederlandse spoorboekje

In december 2016 wijzigde de NS het spoorboekje. Het was de grootste wijziging in de dienstregeling van de NS in tien jaar en dat zorgde ervoor dat heel het land in rep en roer was. Er werd zelfs een recordaantal meldingen bevestigd bij de Nederlandse Spoorwegen. Sinds 2013 werden dienstregelingen weer op papier uitgegeven, na een tijdje enkel digitaal beschikbaar te zijn geweest. De dienstregeling werd gepubliceerd in het zogeheten spoorboekje. De geschiedenis van het spoorboekje gaat terug tot diep in de 20e eeuw.

Ontstaan van ‘Het Spoorboekje’

In de jaren 30 verscheen het eerste spoorboekje, als een overzicht van de dienstregelingen bij de Nederlandse Spoorwegen. Destijds heette het nog de Officieele Reisgids der Nederlandsche Spoorwegen. Hierna werd enige tijd de term ‘Dienstregeling’ gebruikt, waarna uiteindelijk het debuut van het spoorboekje kwam. Deze is verschenen tot aan 2010, waarna hij in 2013 terug is gekeerd. Ditmaal niet meer via de Nederlandse Spoorwegen, maar via de organisaties Treinreiziger.nl en Rover. Bij elke wijziging in het schema werd er een nieuw spoorboekje uitgegeven.  Die spoorboekjes konden soms honderden pagina’s dik worden.

Speciale edities

Er kwamen ook wel eens speciale edities uit van het spoorboekje, bijvoorbeeld met het huwelijk van Prinses Juliana en Prins Bernhard. Het boekje had dan een andere cover en draaide om een speciale dienstregeling. Hiernaast waren er nog veel andere edities, waaronder specifieke trajecten en aparte diensten in de zomer en winter. Hiermee werd herhaaldelijk geëxperimenteerd met verschillende stijlen en samenstellingen. Ook de bouw van nieuwe sporen leidde vaak tot wijzigingen in het spoorboekje. Bijvoorbeeld toen Lelystad en Almere op het spoornet werden aangesloten.

Spoorslag ‘70

Vanaf de jaren 70 werd er een verbeterde versie van de dienstregeling ingevoerd. Deze maakte deel uit van het programma Spoor naar ’75. De verbeteringen werden voornamelijk in het leven geroepen om de trein aantrekkelijker te maken dan de auto. In één wijziging van de dienstregeling werden er 40% meer treinen werden ingezet, met verbeterde aansluitingen en vertrektijden. Ook werd de nog altijd bekende geel-blauwe stijl ingevoerd. Niet alleen de treinen, maar ook de spoorboekjes waren hiervan voorzien. De verbeteringen zorgden ervoor dat er meer mensen met de trein reisden.