Redding van 3 mijnwerkers uit Willem-Sophiamijn

De geschiedenis van mijnen en mijnrampen

Mijnen zijn in de geschiedenis belangrijke bronnen van welvaart voor landen geweest, maar nemen ook veel risico´s met zich mee voor de mijnwerkers.

Oorsprong mijnen

Al in prehistorische tijden werd er gebruikt gemaakt van mijnen, bij het uitgraven of uithakken van diverse soorten mineralen om daar wapens of gebruiksvoorwerpen mee te maken. In de Oudheid werden dergelijke mineralen ook gebruikt voor decoratie. In de Middeleeuwen konden de grondstoffen die men uit mijnen haalde gebruikt worden als brandstof. Met de juiste mijnmethoden kon een rijkheid aan delfstoffen in een regio zorgen voor een sterke handelspositie.

Mijnmethode

In de prehistorie werden de metalen voornamelijk in hun oorspronkelijke vorm gebruikt, maar in de Bronstijd en IJzertijd kwamen mensen erachter dat de metalen gesmolten konden worden en zo een nieuwe vorm kregen. De grootste uitdaging in het vroege mijnen zat in het vraagstuk hoe de metalen uit de steenmassa konden worden gehaald. Door middel van het verhitten van het gesteente door vuur en daarna het gesteente begieten met koud water konden de rotsen gebarsten worden en kon men zo gemakkelijker bij de metalen in het gesteente. Tot de komst van het dynamiet was dit één van de belangrijkste uitvindingen voor het mijnwerk.

Moderne mijnen

Gedurende de Middeleeuwen was er weinig technologische vooruitgang op het gebied van mijnen. Pas door de Industriële Revolutie aan het einde van de achttiende eeuw kwam hier verandering in. Wetenschappelijke kennis over de eigenschappen van de mineralen en mechanisering van het mijnen zorgde ervoor dat er op een veel grotere schaal en efficiënter dan voorheen gedolven kon worden. De uitvinding van het dynamiet in de negentiende eeuw en de verbetering van het mijngereedschap in de twintigste eeuw waren een belangrijke bijdrage voor het mijnwerk.

Risico’s mijnen

Het mijnwerk was niet zonder gevaar. De diepe gangenstelsels, overvloedig koelwater en zware gereedschappen hebben door de tijd heen vele slachtoffers onder de mijnwerkers gemaakt. In de twintigste eeuw werden in ontwikkelde Westerse landen de veiligheidsstandaarden verhoogd om zo het aantal ongelukken in mijnen te verminderen. Beschermende kleding, helmen, extra stutwerk en andere maatregelen dienen ervoor om de mijnwerkers veilig te houden. In andere landen wordt minder streng toegezien op de naleving van de veiligheidsvoorschriften, dit gebrek aan controle heeft in verscheidene grootse mijnrampen geresulteerd.

Mijnramp China

De grootste mijnramp in de twintigste eeuw was in de Benxihu ijzer- en kolenmijn, oorspronkelijk in bezit van de Chinezen maar ingenomen door de Japanners. Op 26 april 1942 zorgde een koolgruisexplosie ervoor dat de mijn instortte en er vuur ontstond. Er werden pogingen gedaan de ventilatie af te sluiten om zo het vuur te stoppen, maar dit zorgde ervoor dat overlevenden van de explosie uiteindelijk stierven aan een verstikkingsdood. Er vielen 1.549 slachtoffers, waarvan het overgrote deel Chinees was.

Mijnongeluk in Courrières

Het ergste Europese mijnongeluk vond plaats in de Noord-Franse mijn in Courrières in 1906. Een koolgruisexplosie zorgde voor instortingen en brand en 1.099 mijnwerkers stierven. Onder de slachtoffers waren ook veel kinderen. Bij reddingswerkzaamheden werden na twintig dagen dertien overlevenden gevonden die al die tijd ondergronds hadden weten te overleven. Veel van de overlevenden hadden ernstige brandwonden opgelopen en hadden giftige gassen ingeademd. Het mijnongeluk zorgde voor veel commotie in de Franse pers en onder de bevolking, maar wat de reden van het ongeluk was is nooit duidelijk geworden.

Nederlandse mijnongevallen

De staatsmijn Hendrik in de Limburgse stad Brunssum is de mijn met de meeste ongelukken in Nederland. De kolenmijn produceerde in de periode 1915-1963 zeker 61 miljoen ton steenkool. De mijn had op haar hoogtepunt acht verdiepingen en met een diepte van 1058 meter was het in 1959 de diepste mijnschacht van Nederland. In 1928 vond er een gasexplosie plaats omdat een mijnwerker met een benzinelamp in de hand controleerde of er gas aanwezig was en het vuur in de lamp een ontsteking veroorzaakte. Er vielen dertien slachtoffers. Ook in 1947 kwamen er dertien mijnwerkers om het leven, toen er bij werkzaamheden bij de ventilatieschacht brand ontstond. Door de sterke luchtstroom in de gangen greep het vuur razendsnel om zich heen en waren pogingen om de brand te blussen onsuccesvol.

Ook interessant: 

Landen: 

Tijdperken: 

Saga vikingen

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

cover GM3

Het extra dikke nummer van Geschiedenis Magazine verschijnt omstreeks 18 april. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement om dit nummer zonder verzendkosten te ontvangen. 

Vergeten D-Day: Italië, 1943

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

De wieg van de Zijderoute

Lees het komende nummer van Geschiedenis Magazine. Neem vóór donderdag 4 april 23:59 u. een abonnement.

GM 2 cover - nu in de winkel

Het tweede nummer van 2024 is verschenen. Koop dit nummer bij een kiosk of boekhandel bij jou in de buurt

Lees het eerste jaar Geschiedenis Magazine extra voordelig én kies een welkomstcadeau!