Vrouwen zien op hun vijftigste 'Sara'. Waar komt deze uitdrukking vandaan?

De herkomst van 'Sara zien'

Ouder worden: de meeste mensen hebben er moeite mee. Het aantikken van het vijftigste levensjaar is natuurlijk feest, maar soms ook een moment van zorg, ongerustheid, en bezinning op de toekomst. Volgens een gezegde ziet een vrouw op haar vijftigste 'Sarah'. Waar komt deze naam vandaan?

Mijlpaal

De 50e verjaardag van een vrouw is voor velen een belangrijke mijlpaal. Veel vrouwen kiezen ervoor dit heugelijke feit uitbundig te vieren, terwijl sommige vrouwen het onopgemerkt voorbij laten gaan. Het plaatsen van een grote pop in de voor- of achtertuin van de jarige jet is in Nederland een beroemde traditie.

Bijbel

Omdat de leeftijdsverwachting vroeger een stuk lager lag dan nu, was het belangrijk om van de vijftigste verjaardag een uitdrukking te maken: Sara zien. De herkomst van deze zegswijze stamt uit De Bijbel. 'Sara' is een Bijbels figuur die samen met haar man Abraham, één van de drie aartsvaders, op hoge leeftijd een zoon kreeg. Hij bereikte volgens de overlevering de leeftijd van 175 jaar, terwijl zijn vrouw Sara 'maar' 127 jaar werd. De uitdrukking komt voor in de Bijbelpassage Johannes 8:57. Jezus raakte in een tempel in conclaaf met de Joden, die aan hem vroegen: "U bent nog geen vijftig en u zou Abraham gezien hebben." Jezus gaf hierop als antwoord: ‘Waarachtig, ik verzeker u, van voordat Abraham er was, ben ik er."

'Sara' in de Nederlandse taal

Er bestaan tot nu toe nauwelijks aanwijzingen dat 'Sara zien' of 'zij is Sara', in de Bijbel of in oude Nederlandse woordenboeken voorkwam. In één gedateerd woordenboek uit 1950, genaamd "Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen" van auteur en politicus K. ter Laan, komt 'Sara' wél voor. In dit boek staat "zij is de Sara", met als betekenis dat een vrouw op vergevorderde leeftijd was en nog moeder werd. De zegswijze 'Sara gezien hebben' kwam in 1992 voor het eerst voor in de Dikke Van Dale. Het had toen de betekenis van een "pop met brooddeeg, banket, vlees of stof in de vorm van een oude vrouw, die een vrouw op haar vijftigste verjaardag ten geschenke wordt gegeven". Tegenwoordig zetten we vaker een pop in de vorm van Sara bij de voordeur tijdens 50e verjaardag van een vrouw.

'Sara' kwam later

Aanvankelijk bestond alleen nog de term 'Abraham', ook voor vijftigjarige vrouwen. Vanaf de tweede helft van de twintigste eeuw deed de uitdrukking 'Sara zien' zijn intrede. Sindsdien wordt voor het behalen van de vijftigste leeftijd voor verschillende geslachten twee aparte gezegden gebruikt.