De ontmanteling en verkoop van de praatpaal

Criminelen hebben het op konijnenoren voorzien. Het gaat in dit geval niet om stropers en knaagdieren, maar om de ontmantelde praatpalen langs de wegen. Deze zijn een gewild object onder burgers. Dat bleek al uit de online verkoop van 500 exemplaren, die binnen een halfuur uitverkocht waren. De eerste praatpalen verschenen in 1960 maar pas tien jaar later begon het optuigen van een groot landelijk netwerk. Vanwege de opkomst van de mobiele telefoon zijn ze in 2017 allemaal ontmanteld.

Vroege versies van de praatpaal

Al vanaf de jaren ’30 waren er plannen om telefoons langs wegen te plaatsen voor mensen met autopech. Voordat dit idee van de grond kwam maakte men gebruik van de vaste aansluiting in huizen van ANWB-leden, die men herkende aan een emaillen bord in de tuin. In 1960 verschenen palen naar Duits voorbeeld tussen Den Haag en Rotterdam. In 1965 verrezen de zogeheten Kletskoppen op de Oosterscheldebrug. Een speciale constructie zorgde ervoor dat zout de elektronica niet zou aantasten. Zowel bij de Kletskop als bij de ‘Duitse paal’ was er sprake van eenrichtingsverkeer; men kon alleen een melding doorgeven maar geen bericht terugkrijgen.

Landelijk netwerk

In 1968 ging de overheid akkoord met het aanleggen van een landelijk netwerk. Twee jaar later kwamen de eerste palen, ontwikkeld door Philips, tussen Hoevelaken en Zwolle. In de jaren ’90 stonden er zo’n 3500 palen verspreid over Nederland. Met een afstand van twee kilometer hoefde men hooguit een kilometer te lopen om een verzoek tot hulp in te dienen. De praatpalen waren gebouwd om zowel hele hoge (40) als hele lage (-60) temperaturen te weerstaan. Daarnaast waren ze botsbestendig om de veiligheid van de beller te vergroten.

Mobiele telefoon vervangt praatpaal

Met de opkomst van de mobiele telefoon nam het gebruik van de praatpalen af. In 2011 werd door Rijkswaterstaat nog besloten het contract met de ANWB te verlengen. Enkele voordelen waren de robuustheid van de apparaten en dat de centrale bij een melding meteen een plaatsbepaling had. Er kwamen toen nog zo’n 50.000 meldingen per jaar binnen via de praatpaal, slechts 3% van het totaal aantal meldingen. Na nog verdere terugloop werd besloten de palen te ontmantelen en een aantal te verkopen. De voorkeur gaat uit naar mensen die de palen hergebruiken op een manier die voor het grote publiek toegankelijk is en waarbij het apparaat zijn kenmerkende vorm behoudt.