De oprichting van de Duitse Democratische Republiek

Bij de conferentie van Jalta in februari 1945 werd Duitsland door de geallieerden opgedeeld in bezettingszones. Oost-Duitsland kwam onder controle van de Sovjet-Unie. Op 7 oktober 1949 werd hier de Duitse Democratische Republiek (DDR) officieel uitgeroepen. De Sovjet-Unie stuurde aan op een communistisch beleid. Dit was het begin van de breuk tussen Oost en West.

Bezettingszones in Duitsland

Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog maakten de geallieerden in Jalta de eerste plannen voor het instellen van tijdelijke bezettingszones in Duitsland. Na de Duitse capitulatie op 9 mei 1945 werden deze plannen concreet gemaakt tijdens de Conferentie van Potsdam in juli van dat jaar. Duitsland werd opgedeeld in vier bezettingszones, die bestuurd werden door de VS, de Sovjet-Unie, Frankrijk en Groot-Brittannië. De Sovjet-Unie kreeg de macht in het oostelijke deel van Duitsland.

Na de verdeling kreeg de Sovjet-Unie door middel van politieke maatregelen steeds meer invloed in Oost-Duitsland. Het uiteindelijke doel van Duitse eenwording van de geallieerden werd niet meer nagestreefd door de Sovjet-Unie. Om de controle over de Oost-Duitse politiek te krijgen werd er door hen een antifascistisch blok opgericht, dat met 99 procent van de stemmen de verkiezingen won. Zo versterkte de Sovjet-Unie haar greep op de Oost-Duitse politiek.

Oprichting van de DDR

In mei 1949 werd de Bondsrepubliek Duitsland, de BRD, uitgeroepen in West-Duitsland. Er werd door haar politieke leiders benadrukt dat het om een tijdelijke staat ging. Op 7 oktober 1949 werd ook in Oost-Duitsland een onafhankelijke staat uitgeroepen: de DDR. Deze staat was een volksrepubliek, een communistische staat naar voorbeeld van de Sovjet-Unie. Hiermee was een Duitse eenwording van de baan. Wilhelm Pieck werd het staatshoofd en de Sovjet-gezinde Walter Ulbricht werd secretaris-generaal. Ulbricht, de leider van de communistische partij, had echter de touwtjes in handen. Zijn politiek was gericht op het oosten. Hij sloot verdragen met landen uit het Oostblok, zoals Polen.

De DDR was officieel een onafhankelijke staat. De economie en de politiek werden echter vanaf het begin sterk gecontroleerd door de Sovjet-Unie. Ook werd de staat door een groot deel van het Westen niet erkend, met name de VS was hier erg stellig in. Zij noemden de DDR ook wel ‘verloren Duits grondgebied’ of 'onbekend gebied'. Ook de BRD erkende de DDR niet, net als veel andere landen uit West-Europa. Tot in de jaren ’70 werd de DDR alleen door de leden van het Warschaupact erkend.