De speech van Nasrdin Dchar

Een goede speech maakt wat los bij het luisterende publiek. Een speech kan inspireren, een mooie boodschap uitdragen of juist woede en agressie opwekken. Deze week kijkt IsGeschiedenis naar aanleiding van onze Themamaand Tussen Droom en Daad naar een aantal opvallende en relevante speeches uit de geschiedenis. Dit keer: de speech van Nasrdin Dchar tijdens de uitreiking van de Gouden Kalveren in 2011.

Belangrijke speeches uit de Nederlandse geschiedenis

NPO Geschiedenis organiseerde vorig jaar een verkiezing voor de ‘Beste Speech van Nederland’. Mensen konden stemmen op belangrijke speeches uit de Nederlandse geschiedenis. De NPO had de lijst met belangrijke speeches verdeeld in een aantal tijdvakken. Het meest recente tijdvak (1988-2014) werd een ‘Natie in Verwarring’ genoemd. In dit tijdvak werden een aantal speeches opgenomen die over thema’s als afkomst, integratie en (nationale) identiteit gingen: de speech van Pim Fortuyn nadat hij verkozen werd als lijsttrekker van Leefbaar Nederland, de toespraak van Frits Bolkenstein waarin hij kritiek geeft op het integratiebeleid in Nederland en de ‘Minder, minder, minder’-speech van Geert Wilders uit 2014. Kan de speech van Nasrdin Dchar in 2011 ook niet aan deze lijst van belangrijke recente speeches in deze ‘Natie in Verwarring’ worden toegevoegd?

Een Gouden Kalf voor een hoofdrol

Op 30 september 2011 won Dchar (1978, Steenbergen) tijdens het Nederlands Film Festival een Gouden Kalf voor zijn hoofdrol in de film Rabat. Hiermee was hij de eerste acteur van Marokkaans-Nederlandse afkomst die deze prijs won. De film waarvoor Dchar won ging over drie Nederlands-Marokkaanse vrienden die afreizen naar Marokko. De film behandelt thema’s als familie- en vriendenrelaties, afkomst en culturele identiteit.

De ‘begrijpelijke’ angst voor buitenlanders

In de speech die Dchar na het ontvangst van de prijs hield benoemde hij de angstcultuur die in Nederland leeft ten overstaande van ‘buitenlanders’. Dchar veroordeelde de uitspraak van politici Maxime Verhagen en Geert Wilders die de angst voor buitenlanders ‘begrijpelijk’ zou hebben genoemd. Vervolgens sprak Dchar de volgende zinnen: Nou meneer Verhagen, en met u ook Geert Wilders, en met u alle mensen die achter u staan: Ik ben een Nederlander. Ik ben heel trots op mijn Marokkaans bloed. Ik ben een moslim. En ik heb een fucking Gouden Kalf in mijn hand.' Hier kun je de speech in zijn geheel nog eens naluisteren en bekijken.

Een vloedgolf aan reacties

De speech en het feit dat Dchar een Gouden Kalf won veroorzaakte naast een staande ovatie een enorme vloedgolf aan reacties in de media. Dchar kreeg van veel mensen complimenten. De Filmkrant noemde het feit dat Dchar de prijs won en de bijbehorende speech zelfs een ‘mijlpaal in de emancipatie’. Journaliste Ferdows Kazemi noemde Dchar in de Volkskrant ‘de held die Nederland nodig lijkt te hebben’. Dchar werd naar aanleiding van de gebeurtenis uitgenodigd bij Pauw en Witteman en het filmpje van de speech werd op YouTube al snel duizenden keren bekeken. Toch waren er ook kritische geluiden. Zo schreef Liesbeth Wytzes voor Elsevier dat Dchar ‘niet veel zinnigs’ gezegd had, en noemde het vreemd en was van mening dat Dchar slechts zoveel aandacht kreeg vanwege zijn afkomst.

Waarom zoveel impact?

Positief of negatief: waarom maakte juist deze speech zoveel impact in Nederland? Volgens journaliste Ferdows Kazemi maakte Dchar tijdens zijn speech duidelijk dat hij niet alleen maar op het podium stond voor zichzelf, maar voor een hele groep: de Marokkaanse moslimgemeenschap in Nederland. Met de speech zette Dchar zich bewust of onbewust neer als symbool of vertegenwoordiger voor een minderheidsgroep in Nederland.

Nationaal en internationaal een symbool

Gewild of ongewild, Dchar werd na de gebeurtenis ook daadwerkelijk gezien als een vertegenwoordiger of symbool van de emancipatie van de Marokkaanse bevolking in Nederland. Op het online platform ‘Grenzeloos Verleden’ maakte de VPRO een ‘Marokkanen in Nederland’- tijdsbalk waarop belangrijke of noemenswaardige gebeurtenissen omtrent de Marokkaanse gemeenschap in Nederland afgebeeld waren. De tijdsbalk laat een bewogen geschiedenis zien. Naast de komst van de eerste Marokkaanse politici in de Tweede Kamer, de invoering van het woord ‘allochtoon’ en de invoer van het recht op gezinshereniging is ook het winnen van Dchar in de tijdlijn opgenomen. Ook internationaal kreeg de overwinning destijds aandacht: de gebeurtenis werd uitgezonden op de razend populaire Marokkaanse zender 2M. De film Rabat werd bovendien op het filmfestival in Rabat getoond.

De juiste snaar

Met zijn speech raakte Dchar duidelijk een gevoelige snaar en maakte hij een statement tégen de angstcultuur die door politici als 'terecht' bestempeld werd door te benadrukken Nederlander, Marokkaan én moslim te zijn. De reactie bij de Nederlandse bevolking maakte duidelijk: Dchar had wel degelijk iets zinnigs te zeggen.