Dries van Agt wil wel minister van Staat zijn
Voormalig premier Dries van Agt is teleurgesteld over het feit dat hij geen minister van Staat is geworden. Minister van Staat is een eretitel die sinds 1815 kan worden toegekend aan 'personen met uitzonderlijke verdiensten voor het staatkundige leven.'
De oorsprong van de titel ligt waarschijnlijk in Frankrijk. Tijdens de regering van Lodewijk XIII (1601-1643) komen we haar voor het eerst tegen. Het gaat dan om speciale raadgevers die door de koning zelf werden benoemd. In Nederland is met de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815 ook het fenomeen minister van Staat van de Fransen geërfd. Er staat echter niets over in de (grond)wet.
Erebaan voor het leven
De minister van Staat heeft tegenwoordig niets meer met de regering te maken. Tot 1848 vergaderden de ministers van Staat met de koning en regering mee. Sinds de grondwetsherziening van 1848 is minister van Staat vooral een erebaan die toevalt aan met name oud-politici. Ministers van Staat worden bij Koninklijk Besluit benoemd, in principe voor het leven. In principe, want de titel kan iemand weer afgenomen worden. Zo verloor Gijsbert Karel van Hogendorp in 1819 de titel vanwege zijn kritiek op het beleid van de koning. Ex-premier De Geer verloor zijn titel en zijn Koninklijke onderscheidingen na de Tweede Wereldoorlog, vanwege zijn defaitistische houding en rol tijdens de bezetting.
Troubleshooters
Hoewel ze dus geen formele rol hebben zijn ministers van Staat wel invloedrijk. Ze hebben immers hun sporen verdiend in de politiek en worden daarom nog vaak om raad gevraagd bij moeilijke kwesties. Zo werd Max van der Stoel (1924-2011) in 2001 ingeschakeld toen de problemen rond het verleden van Máxima's vader Jorge Zorrequeta speelden tijdens haar verloving met prins Willem Alexander. Ook worden ministers van Staat nog wel eens geconsulteerd bij moeilijke kabinetsformaties. In die zin vervullen ze nog steeds de rol die ze in het begin ook hadden: speciale raadgevers van de koning(in) en de regering. Tegenwoordig zijn onder andere Ruud Lubbers en Wim Kok minister van Staat. Die andere oud-premier, Dries van Agt, dus niet. .
